Chiếc máy vô tuyến điện cùng Anh hùng Chu Văn Mùi lập công trên đồi A1

Những loại máy thông tin hữu tuyến và vô tuyến điện trang bị cho các đơn vị chiến đấu ở mặt trận Điện Biên Phủ hầu hết do Mỹ sản xuất, bộ đội ta thu được của địch trong các Chiến dịch Biên giới, Tây Bắc, Thượng Lào… và một số do Trung Quốc viện trợ. Với trang bị như trên, Bộ đội Thông tin Liên lạc đã tổ chức được hệ thống thông tin thông suốt từ Bộ chỉ huy Chiến dịch đến các đơn vị trực tiếp tham gia chiến đấu, phục vụ chiến đấu, bảo đảm 4 yêu cầu “Kịp thời, chính xác, bí mật, an toàn”.

Anh hùng Chu Văn Mùi. Ảnh tư liệu

Đồng chí Chu Văn Mùi sinh năm 1929 tại thôn Hà Thượng, xã Thượng Lan, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Tham gia du kích từ khi còn trẻ, đến năm 1949, đồng chí Mùi nhập ngũ, thuộc biên chế Đại đội thông tin 127, Tiểu đoàn 38, Trung đoàn 102, Đại đoàn 308 (Đại đoàn Quân Tiên phong) - Đại đoàn chủ lực đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam - nay là Sư đoàn 308, Quân đoàn 12. Trước khi tham gia vào Chiến dịch Điện Biên Phủ, đồng chí Mùi từng chiến đấu tại nhiều chiến dịch như Cao - Bắc - Lạng, Biên giới, Hoàng Hoa Thám, Hòa Bình, Tây Bắc, Thượng Lào..., đồng thời từng trải qua nhiều vị trí công tác như chiến sĩ nuôi quân, chiến sĩ xung kích, pháo thủ. Năm 1952, ông tham gia lớp vô tuyến đầu tiên của Cục Thông tin Liên lạc mở và trở về làm đài trưởng đài vô tuyến của đơn vị. Từ đây, ông đảm nhiệm vai trò của một người chiến sĩ thông tin ở đơn vị trong các trận đánh lớn.

Chiều muộn ngày 30-3-1954, quân ta tổ chức mở đợt tấn công giai đoạn 2 vào Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ của thực dân Pháp. Cùng với việc tiêu diệt sân bay Mường Thanh, dãy cao điểm phía Đông cũng là mục tiêu chính của đợt tấn công này. Nếu như tại các cao điểm khác, bộ đội ta nhanh chóng “mở cửa” và tiêu diệt lực lượng địch chỉ sau vài giờ chiến đấu thì tại cứ điểm đồi A1 lại xuất phát chậm hơn và vấp phải hỏa lực rất mạnh của địch.

Trong trận đánh đồi A1, đơn vị của đồng chí Chu Văn Mùi được lệnh tiếp nhận chiến đấu trên cao điểm A1 từ Trung đoàn 174, Đại đoàn 316 trong đêm ngày 31-3-1954. Cuộc chiến đấu tại đây diễn ra vô cùng ác liệt. Địch liên tiếp tăng viện nhiều xe tăng, lính dù, lính lê dương nhằm tiến hành nhiều cuộc phản công hòng chiếm lại các vị trí mà ta chiếm được trước đó.

Tối 31-3-1954, đơn vị chủ công của ta đánh trên đồi A1 bị thương vong; điện thoại, vô tuyến từ Đại đội trưởng đến cấp tiểu đoàn, trung đoàn, đại đoàn bị mất liên lạc. Chỉ huy Tiểu đoàn 38 giao đồng chí Chu Văn Mùi - khi đó là Tiểu đội trưởng, phụ trách 5 máy thông tin của đơn vị - cùng với tổ đội của mình phải nối lại đường dây liên lạc tại đồi A1. Sự có mặt của điện thanh lúc này là vô cùng quan trọng, bởi không có liên lạc thì không thể tổ chức trận đánh và đánh thắng được. Thông tin liên lạc thông suốt sẽ hướng dẫn các đơn vị pháo của ta hiệu chỉnh được mục tiêu, tiêu diệt địch, hỗ trợ quan trọng cho bộ binh.

Chiếc máy điện thanh BC-1000 của đồng chí Chu Văn Mùi sử dụng trong khi chiến đấu ở cứ điểm A1.

Bằng nghiệp vụ tinh anh, đồng chí Chu Văn Mùi sử dụng cách nói ám hiệu để pháo ta nhả đạn vào mục tiêu. Trong điều kiện chiến đấu khó khăn, vừa làm công tác thông tin liên lạc, vừa chiến đấu như một chiến sĩ cảm tử để bảo vệ trận địa, đồng chí Chu Văn Mùi đã nối thông đường liên lạc chỉ tọa độ cho các đơn vị pháo của ta bắn tan đội hình quân Pháp, ngăn chặn được nhiều đợt phản kích của địch.

Tuy nhiên, vì phải liên lạc nhiều, chiếc máy điện thanh BC-1000 gần hết pin khiến thông tin không được chuẩn xác. Đồng chí Chu Văn Mùi đã liều mình ra khỏi hầm, kéo dù hàng của địch được thả từ trên máy bay xuống. May mắn khi thu được một dù hàng trong đó có hộp pin có thể dùng được cho máy điện thanh. Sóng điện mạnh hơn hẳn, các đơn vị phía sau nghe rõ tín hiệu máy từ đồi A1. Nhưng cũng chính chi tiết này khiến chỉ huy của đồng chí Mùi nghi ngờ, vì sóng mạnh như vậy có thể từ đài địch chứ không thể từ phía ta. Sau nhiều lần kiểm tra bằng những ký hiệu, mật mã, thông tin nghiệp vụ chuyên môn, chỉ huy Đại đoàn 308 mới tin tưởng và tiếp tục chỉ huy đồng chí Mùi chiến đấu. Lúc ấy, đồng chí Mùi mới thở phào, yên tâm làm tiếp nhiệm vụ giữ vững trận địa.

Chiều 2-4-1954, đồng chí Chu Văn Mùi nhận lệnh phải gặp bằng được Trung đoàn trưởng Trung đoàn 102 (Đại đoàn 308) Nguyễn Hùng Sinh để nối liên lạc. Lúc này, đồng chí Mùi sau 3 ngày đêm kiên cường bám trụ đã gần như kiệt sức. Không thức ăn, nước uống, bị cô lập với mặt trận phía sau, luôn chiến đấu căng thẳng, mệt mỏi, đồng chí Mùi phải uống nước giải của chính mình lấy thêm chút sức lực. Sau đó, đồng chí Mùi vác chiếc máy điện thanh nặng hơn 20kg của mình đi tìm chỉ huy bị thất lạc.

Sau nhiều giờ cơ động trên chiến trường, đồng chí Mùi tìm được đồng chí Sinh bị thương đang nằm trong hầm, đầu còn quấn đầy bông băng. Nhờ chiếc máy điện thanh đồng chí Mùi mang đến, đường dây liên lạc từ Trung đoàn trưởng đến Đại đoàn 308 được nối lại trên đồi A1. Mặc dù đang bị thương nhưng đồng chí Sinh cũng vừa chỉ huy, vừa trực tiếp chiến đấu, đánh lùi một đợt phản kích của địch, khôi phục được trận địa của ta.

Sau 3 ngày đêm chiến đấu quyết liệt, quân ta còn nhiều khó khăn chưa giải quyết dứt điểm, trong khi địch rút hết quân tại các cứ điểm khác để dồn về cứu viện cho cứ điểm A1 bằng mọi giá. Đến sáng 3-4-1954, nhận mệnh lệnh của trên, Trung đoàn 102 bàn giao lại trận địa cho Trung đoàn 174, Đại đoàn 316 (nay là Sư đoàn 316, Quân khu 2), sau đó rút về Mường Phăng (nay là xã Mường Phăng, TP Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên) củng cố lực lượng.

Ngay sau đó, khi biết được tinh thần chiến đấu dũng cảm của đồng chí Chu Văn Mùi, Đại tướng Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp quyết định khen thưởng và công nhận Đảng viên chính thức trước thời hạn 5 tháng đối với đồng chí Mùi.

Ngày 31-8-1955, đồng chí Chu Văn Mùi được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Quân công hạng Ba và danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Tại thời điểm đó, đồng chí Mùi đang là Trung đội trưởng Thông tin vô tuyến điện thuộc Trung đoàn 102, Đại đoàn 308.

THANH TÂM

Lược trích:

- Ký sự: Đại đoàn - Sư đoàn Quân Tiên phong, Nxb QĐND, Hà Nội-2019, tr. 609-610.

- Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (btctdbp-svhttdl.dienbien.gov.vn).