Cảnh giác với thuốc Đông y 'ba không'

Người bệnh muốn sử dụng thuốc Đông y thì nên đến các cơ sở uy tín, được cấp phép, không mua hàng trôi nổi trên mạng.

Lắm chiêu, nhiều trò quảng cáo

Nền y học cổ truyền Việt Nam có nhiều bài thuốc quý, gia truyền. Lợi dụng uy tín này, hiện nay đã xuất hiện nhiều loại thuốc không rõ nguồn gốc, chất lượng, được quảng cáo tràn lan trên mạng xã hội. Người dân tìm đến thuốc Đông y vì cho rằng đây là thuốc lành tính, ít gây tác dụng phụ so với tân dược. Thậm chí, nhiều người cho rằng, nếu không có tác dụng chữa bệnh thì thuốc Đông y cũng có tác dụng bồi bổ cơ thể.

Nắm được tâm lý đó mà nhiều đối tượng đã quảng cáo khuếch đại về sản phẩm, dùng mọi chiêu trò để mời gọi người dân sử dụng sản phẩm. Các bệnh viện đã ghi nhận nhiều ca bị ngộ độc, dị ứng, sốc phản vệ sau khi sử dụng thuốc Đông y. Thậm chí, nhiều trường hợp nếu không vào viện cấp cứu kịp thời có thể ảnh hưởng đến tính mạng.

Vừa qua, Khoa Nội tiêu hóa (Bệnh viện Đa khoa Hà Đông) tiếp nhận điều trị cho một bệnh nhân nữ, 32 tuổi, bị ngộ độc chì mạn tính do dùng thuốc Đông y, tiền sử chưa phát hiện bệnh lý trước đó. Còn Bệnh viện Nhi trung ương đã phải tiếp nhận, điều trị cho 2 trường hợp: bé T.X.H (6 tuổi, ở Hà Nội) bị thận hư, phù cơ thể, tăng đến 8 kg; bé N.A (15 tuổi, ở Thanh Hóa) rơi vào tình trạng suy thận nặng, nguy hiểm đến tính mạng… đều do sử dụng thuốc Đông y không rõ nguồn gốc.

Để hạn chế việc sử dụng thuốc Đông y bừa bãi, cũng như ngăn chặn những lang băm bán thuốc tràn lan, cần có sự vào cuộc của các cơ quan chức năng và chính người bệnh. Người bệnh cần tỉnh táo khi lựa chọn phương pháp điều trị, không nên tin vào những lời truyền miệng hay hình ảnh quảng cáo để phải trả giá đắt bằng chính sức khỏe, tính mạng của mình.

Tương tự, Bệnh viện Đa khoa Đức Giang cũng thường xuyên tiếp nhận điều trị cho các trường hợp bị biến chứng do sử dụng thuốc Đông y “3 không”. Điển hình là bệnh nhân N.T.T (30 tuổi, ở Hà Nội) đã mua thuốc Đông y trên mạng để điều trị đái tháo đường. Hậu quả, sau khi sử dụng, bệnh nhân này đã phải nhập viện vì đường huyết tăng cao, sụt cân và mệt mỏi.

Cách đây chưa lâu, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã lên tiếng cảnh báo về tình trạng giả danh thuốc của Bệnh viện. Theo phản ánh, một người đàn ông tên là T.V.Đ (ở quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) có vợ bị tăng huyết áp. Ông Đ. xem quảng cáo trên YouTube, thấy giới thiệu thuốc chữa bệnh cao huyết áp, chỉ 1 liều là khỏi vĩnh viễn. Người bán hàng còn tự xưng là bác sỹ làm việc tại Khoa Y học cổ truyền, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, nên ông Đ. tin tưởng và đặt mua. Tuy nhiên, khi nhận, trên vỏ thuốc lại ghi trị bệnh tiểu đường. Để làm rõ sự việc, ông Đ. liên hệ với Bệnh viện 108, lúc đó mới phát hiện mình bị lừa, mua phải thuốc giả.

Chưa hết, đại diện Bệnh viện này cho biết, một loạt trang fanpage giả mạo đã cắt ghép hình ảnh, video về Bệnh viện và lồng tiếng quảng cáo nhằm tạo niềm tin, từ đó tổ chức kinh doanh các mặt hàng thuốc trái phép. Tinh vi hơn, một số đối tượng còn ngang nhiên giả danh nhân viên bệnh viện chèo kéo, mời chào người bệnh mua các loại thuốc Đông y, thuốc không rõ nguồn gốc xuất xứ ngay tại phòng khám của Bệnh viện.

Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) cũng thường xuyên tiếp nhận các trường hợp bị ngộ độc do sử dụng thuốc Đông y không rõ nguồn gốc, thành phần.

Điển hình như trường hợp của bệnh nhân nam 63 tuổi ở huyện Thanh Trì, sau khi nghe người quen giới thiệu về một loại thuốc Đông y dạng viên chữa đái tháo đường rất tốt, đã bỏ ra 10 triệu đồng mua 20 gói về uống. Sau khi uống được gần 20 ngày, bệnh nhân xuất hiện tình trạng đau bụng, nôn mửa, được người nhà đưa đi cấp cứu tại Bệnh viện Bạch Mai. Kết quả xét nghiệm viên thuốc mà bệnh nhân sử dụng đã tìm thấy thành phần phenformin, chất đã bị thế giới thu hồi và cấm sử dụng từ những năm 70 của thế kỷ trước.

GS-TS. Trương Việt Bình, nguyên Giám đốc Học viện Y dược học cổ truyền Việt Nam bức xúc, các quảng cáo về thuốc Đông y trị dứt điểm hoàn toàn được bệnh đăng tải tràn lan trên Facebook là không đúng sự thật. Hiện tại, có khoảng 40 website sử dụng hình ảnh, thông tin cá nhân của ông cắt ghép vào các video quảng cáo thuốc Đông y gây hiểu lầm. Ông đã nhiều lần phản ánh, gửi khiếu nại về nội dung của các trang mạng này, nhưng sự việc vẫn tái diễn.

Bệnh nhân chớ nhẹ dạ, cả tin

Trong bối cảnh các cơ quan chức năng chưa có giải pháp quản lý chặt chẽ vấn đề quảng cáo, rao bán hàng hóa tràn lan trên mạng xã hội, người tiêu dùng phải biết tự bảo vệ mình, đừng vội tin vào những lời quảng cáo trên mạng xã hội.

Đại diện Sở Y tế Hà Nội cho hay, đã đăng tải danh sách cơ sở y tế, phòng khám y học cổ truyền được cấp giấy phép hoạt động lên website, người dân có thể kiểm tra thông tin từ đó. Khi đi khám, nên tìm những cơ sở khám chữa bệnh hợp pháp và người khám có chứng chỉ hành nghề. Đặc biệt, không nên tìm mua thuốc Đông y qua mạng xã hội.

Bác sỹ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) khuyến cáo, người dân cần cảnh giác và tránh xa những lời quảng cáo về các loại thuốc Đông y gia truyền không bảo đảm về nguồn gốc, không có các thông tin đầy đủ, rõ ràng về giấy phép được cấp bởi Bộ Y tế. Khi nghi bị ngộ độc hoặc phản ứng bất lợi do thuốc gây ra, cần giữ lại tất cả mẫu thuốc còn lại, sau đó chuyển cho cơ quan chức năng hoặc bệnh viện tuyến cuối kiểm tra, xét nghiệm, từ đó xác minh và có các biện pháp ngăn chặn ngộ độc có thể xảy ra với người khác.

Cũng theo bác sỹ Nguyên, với các bệnh mạn tính như đái tháo đường, xương khớp, thận... cần phải tuân thủ tuyệt đối việc điều trị, sử dụng thuốc theo hướng dẫn của thầy thuốc. Hiện, nhiều bệnh nhân đã bỏ dở việc điều trị, tự tìm mua và sử dụng những loại thuốc Đông y không rõ nguồn gốc, khiến bệnh ngày càng trầm trọng.

Dương Ngân