Căng thẳng địa chính trị đẩy lượng đơn hàng quốc phòng toàn cầu tăng vọt

Pháo tự hành K-9 được lắp ráp tại một nhà máy của Hanwha Aerospace ở Hàn Quốc. Ảnh: Getty

Một phân tích của Financial Times về 15 tập đoàn quốc phòng, bao gồm các nhà thầu lớn nhất của Mỹ, BAE Systems của Anh và Hanwha Aerospace của Hàn Quốc, cho thấy đến cuối năm 2022, thời điểm có dữ liệu đầy đủ của cả năm, tổng đơn hàng tồn đọng của họ đã tăng lên 777,6 tỉ đô la Mỹ, tăng so với 701,2 tỉ đô la hai năm trước đó.

Động lực của xu hướng này tiếp tục kéo dài sang năm 2023. Theo dữ liệu hàng quí toàn diện mới nhất hiện có, trong sáu tháng đầu năm nay, tổng trị giá đơn hàng tồn đọng tại các tập đoàn này ở mức 764 tỉ đô la. Lượng công việc trong tương lai của họ dự kiến tiếp tục tăng mạnh khi các chính phủ tiếp tục đặt hàng.

Chi tiêu quốc phòng mạnh mẽ đã thúc đẩy sự quan tâm của các nhà đầu tư đối với lĩnh vực này. Một chỉ số toàn cầu của MSCI theo dõi các cổ phiếu trong ngành quốc phòng tăng 25% trong 12 tháng qua. Trong khi đó, chỉ số chứng khoán hàng không vũ trụ và quốc phòng Stoxx của châu Âu đã tăng hơn 50% trong cùng kỳ. Mức tăng này phản ánh niềm tin của các nhà đầu tư rằng chi tiêu quốc phòng cao hơn của các chính phủ sẽ tiếp tục duy trì.

Theo Viện Nghiên cứu hòa bình quốc tế Stockholm (SIPRI) của Thụy Điển, tổng chi tiêu quân sự toàn cầu tăng 3,7% theo giá trị thực vào năm 2022 lên mức cao mới là 2.240 tỉ đô la Mỹ.

Chi tiêu quân sự ở châu Âu chứng kiến mức tăng hàng năm mạnh nhất trong ít nhất 30 năm khi các chính phủ trong khu vực công bố một loạt đơn hàng mới về đạn dược và xe tăng để bổ sung cho kho dự trữ vũ khí quốc gia đã cạn kiệt do viện trợ cho Ukraine.

Theo phân tích của Financial Times, Công ty công nghiệp quốc phòng và không gian Hanwha Aerospace của Hàn Quốc ghi nhận mức tăng đơn đặt hàng mới lớn nhất, với trị giá đơn hàng tồn đọng tăng vọt từ 2,4 tỉ đô la vào năm 2020 lên 15,2 tỉ đô la vào cuối năm 2022.

Hanwha Aerospace, nhà sản xuất vũ khí lớn nhất Hàn Quốc, chuyên sản xuất pháo tự hành K-9, được hưởng lợi đáng kể từ các đơn đặt hàng liên quan đến cuộc xung đột Nga- Ukraine, đặc biệt là từ Ba Lan.

Hàn Quốc đã tăng hạng trong danh sách các nhà bán vũ khí lớn nhất thế giới trong hai năm qua nhờ lượng đơn hàng xuất khẩu đáng kể, đặc biệt là từ các nước Đông Âu. Theo SIPRI, Hàn Quốc là nước bán vũ khí lớn thứ chín thế giới vào năm 2022, tăng từ vị trí thứ 31 vào năm 2000.

Nhà sản xuất xe tăng Rheinmetall của Đức cũng hưởng lợi từ làn sóng chi tiêu quốc phòng cao hơn sau cuộc chiến ở Ukraine, với lượng đơn hàng tồn đọng tăng từ 14,8 tỉ đô la vào năm 2020 lên 27,9 tỉ đô la vào năm 2022. Lượng đơn hàng tồn đọng của Rheinmetall tiếp tục tăng lên mức 32,5 tỉ đô la trong nửa đầu năm nay.

Không phải tất cả các khoản chi tiêu cho vũ khí cao hơn đều liên quan đến Ukraine. Ví dụ, lượng đơn hàng tồn đọng của BAE Systems (Anh) tăng từ 61,8 tỉ đô la vào năm 2020, lên 70,8 tỉ đô la vào năm 2022 nhờ đơn hàng mới cho các chương trình củng cố quốc phòng hiện có của khách hàng liên quan đến tàu ngầm, tàu khu trục và máy bay chiến đấu. Đơn hàng tồn đọng của tập đoàn này đạt mức cao kỷ lục lục 84,2 tỉ đô la trong sáu tháng đầu năm 2023.

Theo Nick Cunningham, nhà phân tích của Agency Partners, một số nguyên nhân thúc đẩy lượng đơn hàng quốc phòng tồn đọng có từ trước cuộc xung đột Nga-Ukraine. “Thực tế là thời gian sản xuất vũ khí tính từ khi hoạch định chính sách, ngân sách và đặt hàng quá dài nên cuộc xung đột ở Ukraine hai năm trước chỉ giúp tăng số lượng đơn hàng, chứ chưa mang lại doanh thu thực tế, ngoại trừ một số công ty quốc phòng có chu kỳ sản xuất ngắn hơn như Rheinmetall”, ông nói.

Dù nhận được lượng đơn đặt hàng mới đáng kể, nhiều công ty quốc phòng châu Âu và Mỹ vẫn đang gặp khó khăn để mở rộng năng lực sản xuất trong bối cảnh chuỗi cung ứng liên tục bị gián đoạn và thiếu hụt lao động.

Phân tích của SIPRI về 100 công ty quốc phòng lớn nhất thế giới cho thấy doanh thu từ bán vũ khí và dịch vụ quân sự của họ đạt tổng cộng 597 tỉ đô la Mỹ vào năm 2022, thấp hơn 3,5% so với năm 2021 theo giá trị thực, ngay cả khi nhu cầu tăng mạnh.

Nhà phân tích Nick Cunningham dự báo, tỷ lệ đơn đặt hàng so với đơn hàng giao trong ngành công nghiệp quốc phòng toàn cầu sẽ vẫn ở mức cao hơn một, có nghĩa là lượng đơn hàng tồn đọng tiếp tục tăng trong thời gian tới.

Theo Financial Times

Chánh Tài