Căng thẳng cuộc đua vào lớp 10 công lập

Kỳ thi tuyển vào lớp 10 năm học 2024 - 2025 đã gần kề. Số lượng học sinh (HS) đông, trong khi chỉ tiêu tuyển sinh có hạn, nhất là ở địa bàn TP. Nha Trang nên khiến cuộc cạnh tranh để có một suất vào lớp 10 công lập càng thêm căng thẳng.

Kín lịch học thêm

Chiều muộn, tại một trung tâm dạy thêm ở phường Vạn Thắng (Nha Trang), phụ huynh tấp nập chở con tới ôn thi vào lớp 10. Do lịch học quá dày nên nhiều em tới trung tâm mà vẫn mặc đồng phục trường mình. Trong các lớp học kín chỗ, hàng chục HS tập trung nghe giảng, cặm cụi ghi chép…

Học thêm buổi tối tại một trung tâm dạy thêm trên địa bàn TP. Nha Trang.

Trước khi kết thúc suất học thêm Toán 10 phút, em N. đã phải xin thầy cho ra trước để kịp chạy sang điểm luyện thi khác tham gia bài thi thử môn Văn. Em N. cho biết, buổi sáng học ở trường, em tranh thủ xem lại môn Văn, buổi chiều luyện giải đề tiếng Anh hoặc Toán. Tất cả buổi tối trong tuần, em đều đi học ôn tới 21 giờ; về nhà ăn tối, học bài xong cũng gần bước sang ngày mới. Thời gian ôn thi vào lớp 10 không còn nhiều nên dù mệt em vẫn phải cố gắng hết sức để thực hiện mục tiêu thi đậu vào Trường THPT Lý Tự Trọng.

Học sinh trong một lớp học thêm buổi tối tại TP. Nha Trang.

16 giờ 45 thứ Sáu, bỏ dở tập tài liệu đang làm, chị N.T.K.X (phường Lộc Thọ, Nha Trang) vội vã phóng xe máy về nhà đón con gái học lớp 9 đi học phụ đạo môn Văn ở một trung tâm gia sư trên đường Hồng Bàng, sau đó lại vội vàng quay lại cơ quan ở đường 2 tháng 4 làm tiếp, chờ tới 18 giờ 40 lại chở con đến lớp phụ đạo Toán tại một trung tâm gia sư ở đường Thích Quảng Đức. Con vào học suất 2, chị mới về nhà lo việc bếp núc, rồi lại lật đật lên xe đi đón con lúc 21 giờ. Về nhà, con chị sau khi ăn tối cũng chỉ nghỉ ngơi một chút rồi lại ngồi vào bàn ôn luyện đến 23 giờ. “Con tôi đăng ký dự thi vào Trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn, đồng thời đăng ký nguyện vọng 1 vào Trường THPT Lý Tự Trọng nếu không trúng tuyển trường chuyên. Mỗi tuần, ngoài lịch học ở trường, lịch học thêm 3 môn thi của con gần như kín, với 2 buổi học Văn, 5 buổi học Toán, 3 buổi học tiếng Anh. Tôi động viên con giảm thời lượng học thêm cho đỡ vất vả nhưng cháu không yên tâm nên tôi chỉ còn cách đồng hành với con”, chị X. nói.

Nhiều HS lớp 9 khác cũng phải vừa học, vừa ôn luyện, dồn sức cho kỳ thi. Có em còn ôn luyện 2, 3 nơi cho một môn học, những mong "nạp" đủ kiến thức. Em N.T.N.H - HS Trường THCS Bùi Thị Xuân (Nha Trang) cho biết: “Mục tiêu của em là đậu nguyện vọng 1 vào Trường THPT Phạm Văn Đồng. Em khá áp lực vì thấy mình học không bằng các bạn. Ngoài giờ học trên lớp, cứ trống buổi nào là em đi học thêm ở trung tâm hoặc tự học ở nhà, luyện giải các đề trên mạng...”.

Các trường tăng cường ôn luyện

Thời điểm này, các trường THCS đang trong giai đoạn nước rút, tăng cường ôn luyện, củng cố kiến thức cho HS. Thầy Trần Phạm Duy Khôi - Hiệu trưởng Trường THCS Trưng Vương (Nha Trang) cho biết, trong quá trình dạy học, giáo viên thường xuyên kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS, phối hợp chặt chẽ với gia đình để kịp thời điều chỉnh cách ôn tập nếu cần…

Một tiết học Văn của học sinh lớp 9 Trường THCS Trưng Vương (Nha Trang).

Giáo viên một trường THCS ở Nha Trang cho rằng, chuẩn bị cho kỳ thi vào lớp 10 là phải chia sẻ, định hướng, đồng hành xuyên suốt trong thời gian dài và bao quát mọi đối tượng. Ngay từ đầu năm học, giáo viên chủ nhiệm đã thông tin cho các em về việc tuyển sinh 3 năm gần nhất ở các trường THPT trên địa bàn. Đối với các em dự định học tiếp THPT, giáo viên lập riêng phiếu điểm theo dõi điểm kiểm tra đối với 3 môn thi của các em; đối chiếu thường xuyên, giúp các em thấy mình đang hổng ở môn nào, thiếu kiến thức gì để bù đắp. Với những em tâm lý chưa tốt, giáo viên giúp các em cọ xát tâm lý nhiều hơn, giao thời hạn hoàn thành mỗi bài, lập sơ đồ tư duy, luyện cấu trúc đề các năm trước… để nắm vững nội dung chính từng bài. Việc hướng dẫn cách xử lý bản nháp, phân phối thời gian làm bài, thậm chí cả cách làm bài kiểm tra trên tờ giấy thi... cũng được quan tâm để giúp các em không mắc phải sai lầm đáng tiếc nào khi thi.

Học sinh lớp 9 Trường THCS Võ Văn Ký làm bài kiểm tra học kỳ II.

Áp lực vào trường công lập

Theo số liệu của Sở Giáo dục và Đào tạo, chỉ tiêu tuyển sinh lớp 10 năm học 2024 - 2025 của 27 trường THPT công lập không chuyên trong toàn tỉnh là 11.350 HS, của Trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn là 280 học sinh. Trong đợt đăng ký nguyện vọng lần thứ nhất, tổng số đăng ký nguyện vọng 1 trực tiếp tại 27 trường là 15.710 HS; tổng số đăng ký thi vào Trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn và có nguyện vọng 1 về lại trường công lập đại trà nếu không trúng tuyển trường chuyên là 775 HS. Điều này cũng có nghĩa sẽ có khoảng 4.800 HS bị ra khỏi danh sách vào lớp 10 công lập.

Nha Trang luôn được xem là địa phương căng thẳng nhất trong mỗi mùa tuyển sinh vào lớp 10. Theo thông tin từ Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố, năm học 2022 - 2023, trong số HS tốt nghiệp THCS, tỷ lệ vào lớp 10 công lập chỉ chiếm 52,1%; tỷ lệ theo học tại các trường ngoài công lập là 28,4%, học nghề chiếm 16,4%. Năm học 2023 - 2024, tổng số HS khối 9 toàn thành phố tính đến thời điểm kết thúc học kỳ I là 6.489 HS, cao hơn nhiều so với tổng chỉ tiêu của 5 trường công lập là 3.240 HS và Trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn là 280 HS. Năm học này, ở đợt đăng ký nguyện vọng lần thứ nhất, có 5.549 HS đăng ký dự tuyển vào lớp 10. Con số này còn thay đổi trong lần đăng ký nguyện vọng lần thứ 2 (được xem là nguyện vọng chính thức), song ước tính sẽ có khoảng 2.000 thí sinh trượt suất vào lớp 10.

Giờ học Toán của học sinh lớp 9 Trường THCS Trưng Vương (TP. Nha Trang).

Theo kế hoạch thực hiện Đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng HS trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018 - 2025” trên địa bàn tỉnh đã được UBND tỉnh phê duyệt, đến năm 2025, phấn đấu ít nhất 40% HS tốt nghiệp THCS tiếp tục học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp. Tuy nhiên, hiện nay, không ít phụ huynh vẫn băn khoăn về chất lượng đào tạo, cơ hội khởi nghiệp, tìm việc làm của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp nên chỉ xem đây là phương án dự phòng cuối cùng khi con mình không đậu trường công lập. Các phụ huynh đều mong muốn con tiếp tục học ở các trường phổ thông sau khi tốt nghiệp THCS. Trong khi đó, hiện nay, chưa có chính sách khuyến khích HS tham gia học nghề phổ thông. Bên cạnh đó, nhiều phụ huynh cũng nhìn nhận, học phí giáo dục bậc THPT có sự khác biệt lớn giữa trường công và trường tư. Lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo TP. Nha Trang cho rằng, tốc độ đô thị hóa cao, tốc độ di dân cơ học quá nhanh là một trong những nguyên nhân dẫn đến quá tải về trường, lớp ở Nha Trang. Những điều này góp phần tạo nên sức nóng cho kỳ tuyển sinh vào lớp 10.

Thay đổi quy định để nâng cao chất lượng đầu vào

Theo ông Võ Hoàn Hải - Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo, từ thực tế tuyển sinh những năm trước, sở đã có một số điều chỉnh cho kỳ thi vào lớp 10 năm học 2024 - 2025 nhằm hạn chế tình trạng thí sinh đạt điểm cao trượt vào trường công lập, đồng thời tăng chất lượng đầu vào của các trường. Cụ thể, các trường sẽ xét nguyện vọng 1 đến 70% chỉ tiêu, còn lại 30% dành cho nguyện vọng 2. Nếu hết số HS đăng ký xét tuyển nguyện vọng 2 mà vẫn dư chỉ tiêu thì tiếp tục xét tuyển nguyện vọng 1 đến khi đủ chỉ tiêu. Quy định mới này còn nhằm đảm bảo phần nào mục tiêu phân luồng HS sau THCS, đó là hầu hết HS khá, giỏi sẽ vào trường công lập, số còn lại vào học các trường nghề, trường ngoài công lập và trung tâm giáo dục thường xuyên. Một điểm mới nữa là nếu trước đây, Trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn yêu cầu môn chuyên đạt từ 5 điểm trở lên, bài thi các môn còn lại đạt từ 3 điểm trở lên thì tại kỳ tuyển sinh năm học 2024 - 2025, HS phải đạt từ 5 điểm trở lên đối với tất cả các môn thi mới được xét tuyển.

Ông Hải cho biết, sở đã yêu cầu các trường tham khảo format đề thi tuyển sinh lớp 10 chính thức năm học 2023 - 2024 của sở để ra đề kiểm tra cuối học kỳ II; tổ chức kiểm tra tập trung để HS làm quen với kỳ thi tuyển vào lớp 10 sắp tới. Đề thi chính thức của kỳ thi vào lớp 10 năm học 2024 - 2025 nằm trong chương trình THCS, chủ yếu là lớp 9; nội dung thi các môn chuyên bảo đảm 50% yêu cầu cơ bản, 50% yêu cầu nâng cao. Hiện nay, sở đang phối hợp chuẩn bị cho kỳ thi sẽ diễn ra vào ngày 3 và 4-6 với tinh thần bảo đảm nghiêm túc, trung thực, khách quan và công bằng.

Trong kỳ thi vào lớp 10 năm học 2023 - 2024, Nha Trang có 4.954 thí sinh tham gia dự thi trên tổng số 3.036 chỉ tiêu. Nếu tính tỷ lệ trúng tuyển vào các trường THPT công lập thì địa bàn Nha Trang chỉ đạt 61,2%, thấp nhất trong toàn tỉnh. Các địa phương khác đạt tỷ lệ như sau: Vạn Ninh 92%; Ninh Hòa 89,4%; Cam Lâm 83,9%; Diên Khánh 81,7%; Cam Ranh 78,8%.

THIỀU HOA - HOÀNG NGÂN

CHUẨN BỊ KỸ CHO KỲ THI

Để chuẩn bị cho kỳ thi vào lớp 10, lãnh đạo ngành Giáo dục và Đào tạo, các trường học và đội ngũ giáo viên đã thực hiện nhiều giải pháp giúp HS làm quen với kỳ thi, trang bị kiến thức, tâm lý, sức khỏe, giúp các em bước vào kỳ thi một cách tốt nhất.

* Ông Cao Đình Trung - Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo TP. Nha Trang: Yêu cầu ôn tập, kiểm tra đúng định hướng

Từ đầu năm học, phòng đã hướng dẫn các trường THCS tổ chức tuyên truyền cho giáo viên, HS, phụ huynh HS về công tác hướng nghiệp và định hướng phân luồng HS phổ thông; đổi mới các hình thức giáo dục hướng nghiệp, định hướng nghề nghiệp cho HS thông qua các hoạt động trải nghiệm, ngoại khóa. Kế hoạch dạy hướng nghiệp cho HS khối 9, bố trí tiết cố định trong thời khóa biểu cũng được các trường triển khai hàng năm. Căn cứ kế hoạch tuyển sinh vào lớp 10 các trường THPT trên địa bàn, phòng đã định hướng cho các trường tổ chức ôn tập, chuẩn bị tốt cho kỳ thi thông qua hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục THCS năm học 2023 - 2024; yêu cầu thực hiện hiệu quả các phương pháp, hình thức kiểm tra, đánh giá đối với lớp 9. Khi tổ chức kiểm tra cuối học kỳ I và kiểm tra định kỳ học kỳ II, các trường tham khảo các dạng đề thi tuyển sinh vào lớp 10 để giúp HS tiếp cận các hình thức thi của Sở Giáo dục và Đào tạo. Mới đây, phòng có văn bản chấn chỉnh tổ chức các lớp ôn tập dự thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT cho HS lớp 9 tại các trường THCS.

* Thầy Nguyễn Anh Hữu - Phó Hiệu trưởng Trường THCS Võ Văn Ký (Nha Trang): Cân đối thời gian học và nghỉ ngơi

Năm học này, Trường THCS Võ Văn Ký có 208 HS lớp 9, trong đó một số em xác định học nghề nên không đăng ký dự thi vào lớp 10. Trong khi đó, một số phụ huynh lại mong muốn cho con đăng ký vào trường lấy điểm chuẩn hàng năm cao hơn so với năng lực của các em. Qua các đợt kiểm tra, nhà trường đã yêu cầu giáo viên chủ nhiệm rà soát, đánh giá lại năng lực của từng em, tổ chức họp phụ huynh để tư vấn chọn trường THPT phù hợp. Em nào học tốt, có sở trường về môn chuyên, được khuyến khích thi vào trường chuyên. Từ nay đến khi diễn ra kỳ thi, các em cần quản lý tốt quỹ thời gian của mình, phân bố cân đối giữa việc học, giải trí, nghỉ ngơi để đảm bảo sức khỏe.

* Cô Đỗ Thị Thu Minh - giáo viên Ngữ văn Trường THCS Thái Nguyên (Nha Trang): Đảm bảo cả về sức khỏe, tâm lý và kiến thức

Kỳ thi lớp 10 là bước ngoặt quan trọng, là kỳ thi đầu tiên đối với hầu hết HS. Trong giai đoạn này, các em cần được chuẩn bị cả về sức khỏe, tâm lý và kiến thức; vì vậy, giáo viên, phụ huynh cần theo rất sát. Các em nên có thời gian biểu ôn tập hợp lý giữa việc học trên trường, học ở nhà và nghỉ ngơi. Các em cũng cần phân loại, sắp xếp từng mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể; luyện các kỹ năng phân tích đề, lập dàn ý; lưu ý phân bổ thời gian làm bài, làm từ bài dễ đến khó; cẩn thận, tỉ mỉ ở từng phần, không chủ quan, không để mất điểm đáng tiếc ở những câu hỏi dễ. Các bậc phụ huynh cần quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe, tâm lý con mình để động viên, giúp các con thoải mái, tự tin bước vào kỳ thi sắp tới.

T.HOA - H.NGÂN (Ghi)