Cần xây dựng chương trình phục hồi và phát triển kinh tế

Hội nghị thu hút sự quan tâm của đông đảo các chuyên gia trong nước và quốc tế (Ảnh: HNV

Điều quan trọng hiện nay là cần khẩn trương hoàn thiện Chương trình với tinh thần hỗ trợ cao nhất cho doanh nghiệp, người dân, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, đổi mới mô hình tăng trưởng, sức cạnh tranh, năng lực nội tại và tính tự chủ, hướng đến mục tiêu phục hồi và phát triển kinh tế nhanh.

Những thông tin trên được nêu lên tại Hội nghị tham vấn chương trình phục hồi và phát triển kinh tế gắn với nâng cao năng lực nội tại và tính tự chủ của nền kinh tế giai đoạn 2022-2023 (Chương trình). Hội nghị diễn ra ngày 1/10 tại trụ sở Bộ Kế hoạch và Đầu tư, có sự tham dự của đại diện Bộ, cơ quan Trung ương, các tổ chức quốc tế, các hiệp hội doanh nghiệp, các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước.

Đây là dịp thuận tiện để các nhà quản lý, các chuyên gia, cộng đồng doanh nghiệp, đối tác quốc tế cùng nhau trao đổi ý kiến về các nội dung liên quan đến Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế gắn với nâng cao năng lực nội tại và tính tự chủ của nền kinh tế giai đoạn 2022-2023.

Với quyết tâm thực hiện thắng lợi mục tiêu 5 năm (2021-2026) đã đề ra, tinh thần đổi mới, sáng tạo, Chương trình cần hướng tới mục tiêu tạo nền tảng, hỗ trợ các động lực tăng trưởng trong giai đoạn phục hồi khi dịch bệnh được kiểm soát, đồng thời cũng cần bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, tạo việc làm và phát triển nguồn nhân lực bền vững, hạn chế làm ảnh hưởng đến việc thực hiện các mục tiêu, định hướng, tầm nhìn dài hạn.

Để thực hiện mục tiêu này, Chương trình cần đưa ra được các giải pháp cụ thể gắn với nguồn lực đi kèm, phù hợp với năng lực của nền kinh tế, khả năng cân đối ngân sách nhà nước. Để phục hồi và phát triển kinh tế cũng cần xác định đối tượng ưu tiên hỗ trợ phù hợp, có trọng tâm, trọng điểm, hỗ trợ trực tiếp cho doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh, các hoạt động kinh tế tạo động lực phục hồi và phát triển bền vững cho nền kinh tế. Đồng thời, cần có giải pháp về y tế để chủ động “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả với dịch COVID-19”. Chính sách phải tổng thể, tác động cả về phía cung để giảm chi phí sản xuất, phía cầu để tạo đầu ra sản phẩm và các khâu kết nối, lưu thông hàng hóa, logistics.

Thời gian thực hiện Chương trình cần đủ dài để có thể xây dựng và triển khai các giải pháp tạo cơ sở phục hồi mạnh mẽ, vững chắc cho doanh nghiệp, nền kinh tế, góp phần phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế bình quân cả giai đoạn 2021-2025 là 6,5-7%/năm.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại Hội nghị (Ảnh: MPI)

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, kinh nghiệm quốc tế, khuyến nghị của các chuyên gia, tổ chức quốc tế đều cho rằng, Việt Nam cần phải xây dựng Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế, để không “lỡ nhịp” khi bước vào “trạng thái bình thường mới”, để đẩy nhanh quá trình chuyển dịch mô hình tăng trưởng theo hướng kinh tế xanh, chuyển đổi số, công nghệ số, để chủ động tham gia sâu hơn vào các chuỗi giá trị, chuỗi sản xuất, chuỗi cung ứng mới toàn cầu… cũng như xu thế chuyển đổi các hoạt động tài chính, thương mại, giáo dục, y tế, khám chữa bệnh… trên nền tảng trực tuyến.

Việt Nam đã và đang chịu nhiều ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19 nhất là khi đợt dịch thứ 4 bùng phát vào tháng 7/2020. Kinh tế tăng trưởng chậm lại; hoạt động sản xuất, lưu thông hàng hóa, các chuỗi cung ứng, tiêu dùng bị gián đoạn, đứt gãy; chi phí sản xuất tăng cao; năng lực nội tại, sức chống chịu của nền kinh tế ngày càng giảm sút; nguồn lực của cộng đồng doanh nghiệp ngày càng bị bào mòn; đời sống của người dân, người lao động gặp nhiều khó khăn.

Theo Bộ trưởng, hiện, Việt Nam đã bắt đầu thay đổi cách tiếp cận với dịch COVID-19 theo hướng “thích ứng an toàn, linh hoạt và kiểm soát hiệu quả dịch bệnh COVID-19” để thực hiện vừa phòng, chống dịch hiệu quả, vừa khôi phục và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Độ bao phủ, tiến độ tiêm vắc-xin ngày càng khả quan cũng tạo điều kiện tốt để mở cửa, khôi phục lại các hoạt động kinh tế. Do đó, chương trình phục hồi và phát triển kinh tế là rất cấp thiết để có được những chính sách đúng đắn, tập trung mọi nguồn lực nhanh chóng, kịp thời và hiệu quả nhất để kiểm soát dịch bệnh, hỗ trợ người dân, người lao động, nền kinh tế vượt qua khó khăn, thử thách, nắm bắt các thời cơ, xu hướng mới để nhanh chóng phục hồi và phát triển trong trạng thái bình thường mới.

“Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng chương trình phục hồi và phát triển kinh tế. Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã khẩn trương phối hợp với các bộ, cơ quan và địa phương để nghiên cứu xây dựng Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế gắn với nâng cao năng lực nội tại và tính tự chủ của nền kinh tế đến năm 2023” – Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng thông tin.

Trao đổi tại Hội nghị, các đại diện đến từ Ngân hàng thế giới (WB), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam, Hiệp hội doanh nghiệp Hoa Kỳ tại Việt Nam (AMCHAM) đều chung nhận định Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ nhưng vẫn chủ yếu nhằm giải quyết khó khăn ngắn hạn về tài chính của doanh nghiệp, người dân, chủ yếu tác động về phía cung của nền kinh tế; thiếu các giải pháp mang tính tổng thể, dài hạn, đồng bộ với nguồn lực đủ lớn để thúc đẩy quá trình phục hồi kinh tế gắn với cải cách cơ cấu, cải thiện năng lực cạnh tranh, sức chống chịu của nền kinh tế trước các cú sốc trong tương lai. Trước những diễn tiến mới, thách thức và yêu cầu đặt ra cho năm 2022 và năm 2023 là hết sức to lớn. “Chúng tôi đặc biệt ấn tượng với kết quả phủ sóng tiêm vắc-xin của Việt Nam, nhất là trong vòng 4-5 tuần trở lại đây. Khi mở rộng diện tiêm chủng cũng đồng nghĩa chúng ta đang tiến gần tới thời điểm dần trở lại quỹ đạo sống bình thường trong điều kiện mới” – đại diện ADB nói.

Bà Cao Thị Ngọc Lan, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội du lịch Việt Nam (Ảnh: HNV)

Đại diện Hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam, Hiệp hội công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, Hiệp hội du lịch Việt Nam, Hiệp hội doanh nghiệp hàng không Việt Nam, Hiệp hội dệt may Việt Nam… đều nhất trí cao rằng, thời gian qua, được sự ủng hộ của Quốc hội, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ, chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp, người dân. Chính sách hỗ trợ chủ yếu bao gồm cả chính sách tài khóa và tiền tệ về thuế, phí, lệ phí, khoanh nợ, giãn nợ, gia hạn và giảm lãi suất các khoản vay, chi ngân sách nhà nước với quy mô khoảng 6,7 tỷ USD. Nếu tính cả các khoản hỗ trợ qua các kênh khác như Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp, các khoản miễn, giảm cước viễn thông, điện, nước, học phí, quy mô các gói hỗ trợ năm 2021 là khoảng 10,45 tỷ USD, tương đương 2,84% GDP. Tuy nhiên, so với nhiều nước trong khu vực như Thái Lan (11,4% GDP), Malaysia (5,3% GDP) thì mức hỗ trợ này vẫn là mức thấp.

“Ngoài ra, bên cạnh các gói hỗ trợ từ nhà nước (gồm các chính sách tài khóa ưu tiên đầu tư hạ tầng, giảm áp lực chi phí cho doanh nghiệp, hỗ trợ người dân, lao động, phát triển kinh tế xanh, kinh tế số, chuyển đổi số…) thì thực tế các quốc gia này còn thực hiện chính sách tiền tệ nới lỏng nhằm tăng khả năng tiếp cận vốn, giảm chi phí vốn vay cho doanh nghiệp nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp siêu nhỏ, hợp tác xã, hộ kinh doanh” – ông Phan Đăng Tuất, Phó Chủ tịch Hiệp hội công nghiệp hỗ trợ Việt Nam nói.

Đồng quan điểm trên, bà Cao Thị Ngọc Lan, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội du lịch Việt Nam đề xuất cần nhanh chóng bổ sung một số cơ chế, chính sách, giải pháp cấp bách hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn do tác động của đại dịch COVID-19 đối với ngành du lịch, trong đó giai đoạn hiện nay là ưu tiên tiêm chủng vắc-xin, mở cửa du lịch nội bộ vùng xanh…

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương nhận định, trong suốt thời gian, nhiều tổ chức trong và ngoài nước đã đưa ra nhiều khuyến nghị giải pháp hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế khu vực ASEAN, cũng như Việt Nam.

Theo Thứ trưởng Phương, một trong những khuyến nghị quan trọng, đó là chính sách cần được thực hiện hợp lý theo từng giai đoạn của diễn biến dịch bệnh, năng lực nội tại, khả năng thực thi và giám sát của khu vực nhà nước, các đặc điểm của nền kinh tế, dư địa chính sách hiện có.

Hy vọng nền kinh tế sẽ hồi phục và từng bước phát triển lại sau dịch bệnh (Ảnh: VOV5)

Thêm vào đó, sự phục hồi bền vững phụ thuộc vào việc bảo đảm ổn định tài chính; cân bằng rủi ro giữa việc gia tăng nợ công, nợ của khu vực tư nhân với quy mô và thời hạn các chính sách hỗ trợ tài chính…

Thứ nhất, kiểm soát dịch bệnh COVID-19, nâng cao năng lực của hệ thống y tế, nhất là y tế cơ sở, y tế dự phòng.

Thứ hai, tập trung vào duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn, kiểm soát lạm phát với việc tiếp tục thực hiện chính sách tài khóa, tiền tệ mở rộng hợp lý, bảo đảm an toàn tài chính quốc gia; kiểm soát lạm phát, giá cả các mặt hàng nguyên, nhiên vật liệu đầu vào cho sản xuất; tiết kiệm chi thường xuyên.

Thứ ba, hoàn thiện thể chế, cải cách hành chính, thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh.

Thứ tư, phục hồi và phát triển ngành du lịch, kích cầu tiêu dùng trong nước.

Thứ năm, hỗ trợ phục hồi doanh nghiệp trong một số ngành, lĩnh vực ưu tiên bằng các giải pháp về hỗ trợ tín dụng (tạo điều kiện thuận lợi nhất để doanh nghiệp, người dân có thể tiếp cận tín dụng, hỗ trợ lãi suất với một số đối tượng cụ thể); tài chính (miễn, giảm thuế, phí); sản xuất; phát triển chuỗi cung ứng bền vững nhất là các chuỗi giá trị ngành nông nghiệp, thủy sản; hỗ trợ chuyển đổi số cho doanh nghiệp, thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Thứ sáu, phục hồi, huy động nguồn lực cho đầu tư phát triển, bao gồm cả đẩy mạnh thu hút đầu tư nước ngoài, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp FDI; thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, tập trung đầu tư các công trình hạ tầng quan trọng…

Thứ bảy, phát triển vùng, đô thị, tháo gỡ thể chế để phát triển các đô thị lớn của cả nước.

Thứ tám, phát triển thị trường lao động và lực lượng lao động; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, tăng cường kết nối cung- cầu lao động, hỗ trợ chuyển đổi nghề bền vững cho người lao động./.

Lê Anh