Căn bệnh không triệu chứng nhưng âm thầm phá hủy mạch máu

Bệnh nhân được xác định bị tăng huyết áp khi có trị số huyết áp tâm thu từ 140 mmHg trở lên hoặc trị số huyết áp tâm trương từ 90 mmHg trở lên. Ảnh: Pexels.

Tại Hội nghị Xu hướng mới trong điều trị bệnh tim mạch 2023, TS.BS Trần Hòa, Phó trưởng khoa Tim mạch can thiệp, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cho biết Việt Nam và thế giới có khoảng 20-25% dân số mắc tăng huyết áp, cứ 4-5 người lại có một người bị tăng huyết áp.

Nguyên nhân gây hàng loạt căn bệnh khác

Anh N.N.S. (45 tuổi, Tiền Giang) phát hiện tăng huyết áp kèm đái tháo đường khi khám sức khỏe định kỳ. 6 tháng vừa qua, người đàn ông thường xuyên nhức đầu, chóng mặt, khó kiểm soát huyết áp và lên cân khá nhiều do quên uống thuốc các cữ buổi chiều.

Để điều chỉnh huyết áp cho người bệnh, TS Hòa chỉ định cho ông S. uống thuốc vào buổi sáng, kết hợp thuốc mới trong điều trị, phối hợp nhiều tác dụng trong một viên thuốc cho người bệnh. Việc này góp phần đơn giản hóa liều thuốc uống mỗi ngày, giúp người bệnh dễ dàng trong việc ghi nhớ cữ thuốc.

Theo TS Hòa, việc chẩn đoán tăng huyết áp rất đơn giản, mỗi người có thể chủ động phát hiện tăng huyết áp bằng cách tự đo huyết áp tại nhà hoặc đến các cơ sở y tế gần nhất.

Tuy nhiên, các số liệu cho thấy có khoảng 50% người bệnh không biết mình bị tăng huyết áp. Việc chủ quan, chưa chú trọng việc đo huyết áp và chủ động tầm soát khiến số người được chẩn đoán vẫn chiếm tỷ lệ thấp.

Đối với người đã được chẩn đoán tăng huyết áp, 50% người bệnh không tuân thủ điều trị vì bệnh hầu như không có triệu chứng điển hình. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị hiệu quả, tăng huyết áp có thể gây nhồi máu cơ tim, xuất huyết não, nhồi máu não và nhiều biến chứng khác lên tim, mắt, thận, mạch máu…

Bên cạnh đó, nhiều người dù đã được chẩn đoán, điều trị nhưng huyết áp vẫn không đạt được huyết áp tiêu chuẩn (dưới 140/90 mmHg). Điều này bắt nguồn từ việc người bệnh không tuân thủ điều trị bằng thuốc và có lối sống chưa phù hợp (thói quen ăn mặn, thiếu vận động, thừa cân - béo phì…).

Đặc biệt trong việc điều trị bằng thuốc, người bệnh thường quên uống thuốc, chưa phối hợp thuốc để kiểm soát các yếu tố nguy cơ hoặc uống thuốc không đủ liều theo chỉ định của bác sĩ.

Phòng ngừa biến cố tim mạch

Để kiểm soát huyết áp hiệu quả hơn, người bệnh cần tuân thủ điều trị lâu dài theo đúng chỉ định của bác sĩ, cần tái khám ngay nếu huyết áp không ổn định. Ngoài ra, người bệnh có huyết áp đã điều trị ổn định chỉ cần tái khám mỗi tháng hoặc 3 tháng/lần.

Giờ đây, bệnh nhân bị tăng huyết áp có thể điều trị bằng cách uống thuốc đều đặn mỗi lần một viên hàng ngày. Ảnh minh họa: The Economic Times.

Người bệnh tăng huyết áp có kèm đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, bệnh thận mạn, thừa cân - béo phì… có thể là đối tượng có nguy cơ cao bị biến cố tim mạch.

Nhóm người này cần tái khám định kỳ để được bác sĩ điều chỉnh các yếu tố đồng mắc, giúp các chỉ số sức khỏe luôn ở mức ổn định, góp phần phòng ngừa biến cố tim mạch. Điều này đặc biệt quan trọng ở người bệnh tăng huyết áp có kèm các bệnh đồng mắc hoặc đã xảy ra các biến chứng.

Theo khuyến cáo mới nhất của phân hội Tăng huyết áp - Hội tim mạch quốc gia Việt Nam về chẩn đoán và điều trị tăng huyết áp, người bệnh cần chủ động đo huyết áp đúng cách tại nhà. Đây một phương pháp đơn giản và thuận tiện để theo dõi sức khỏe, góp phần kiểm soát huyết áp tốt hơn.

Trước khi đo, cần kiểm tra máy để đảm bảo máy luôn hoạt động tốt, đọc kỹ hướng dẫn sử dụng của loại máy đang dùng, nhất là phần hướng dẫn về vị trí đặt, mức độ đóng chặt của dải quấn.

Bạn cần chọn băng quấn thích hợp và bao quanh cánh tay, băng quấn đặt ở vị trí ngang tim. Máy đo huyết áp phải được hiệu chỉnh mỗi 6-12 tháng một lần để duy trì độ chính xác.

Trong lúc đó, người bệnh cần giữ cơ thể cố định, ngồi xuống và thở đều đặn, bàn chân chạm hoàn toàn xuống đất và hai chân không bắt chéo nhau. Ngoài ra, bệnh nhân cũng nên nghỉ ngơi ít nhất 15 phút, không uống cà phê, rượu bia, chất kích thích, hút thuốc lá trước đó

Bên cạnh việc dùng thuốc để hạ huyết áp, TS Hòa lưu ý người bệnh phải tuân thủ các nguyên tắc điều trị không dùng thuốc nhưng rất quan trọng, gồm ăn nhạt và hạn chế lượng muối trong khẩu phần ăn, ăn trái cây hoa quả bổ sung lượng kali, giảm cân nếu thừa cân, tập luyện thể dục thường xuyên và mỗi ngày, tránh stress, giảm sử dụng đồ uống có cồn.

TS Hòa nhấn mạnh để phát hiện sớm tăng huyết áp trong cộng đồng, "mọi người nên nhớ việc đo huyết áp như nhớ tuổi của mình".

Người bình thường trên 18 tuổi cần đo huyết áp mỗi năm một lần. Người đã được chẩn đoán tăng huyết áp cần tuân thủ điều trị lâu dài theo chỉ định của bác sĩ và chủ động đo huyết áp đúng cách. Bên cạnh đó, cần duy trì chế độ ăn phù hợp, tập luyện đều đặn để tăng cường lưu thông máu, hỗ trợ điều trị tăng huyết áp.

Linh Thùy