Cái chết của những trường mầm non ở Trung Quốc

Nhiều trường mầm non tư thục ở Trung Quốc đối diện tình trạng không có học sinh để dạy. Ảnh minh họa: Mind Champs.

Các trường mẫu giáo tư nhân ở Trung Quốc đang phải vật lộn với số lượng tuyển sinh giảm. Số liệu cho thấy con số đã giảm mạnh trong 2 năm liên tiếp, kể từ 2021, SCMP đưa tin.

5 năm trước, khi Liu Dewei mở cửa trường mầm non Beilei ở Rongxian, một huyện có 656.000 dân ở khu tự trị Choang Quảng Tây, miền nam Trung Quốc, đã có 140 trẻ theo học. Nhưng đến năm 2020, con số đã giảm xuống còn 30.

Lúc đầu, Liu nghĩ nguyên nhân của sự sụt giảm là bởi lo ngại về dịch bệnh. Tuy nhiên, ngay cả sau khi Trung Quốc dỡ bỏ các hạn chế cứng rắn về kiểm dịch vào cuối năm 2022, tình hình vẫn không được cải thiện.

“Không có trẻ em. Thật quá khó khăn” Liu, người đã đầu tư vài triệu nhân dân tệ vào liên doanh nhưng vẫn chưa hòa vốn, cho biết.

Đối mặt với tình trạng kiệt quệ về tài chính, anh đang cân nhắc đóng cửa trường mẫu giáo.

Khủng hoảng nhân khẩu học

Các trường mẫu giáo tư nhân trên khắp Trung Quốc, chiếm hơn một nửa thị trường trường mầm non và thường đắt đỏ hơn so với các trường công lập, đang phải vật lộn với số lượng tuyển sinh thấp do tỷ lệ sinh giảm của đất nước.

Số trẻ sơ sinh ở nước này đã giảm gần một nửa từ 18,8 triệu năm 2016 xuống còn 9,5 triệu vào năm 2022 - mức thấp nhất kể từ năm 1949, theo dữ liệu chính thức.

Số lượng trường mẫu giáo tư thục và mức tuyển sinh của các trường này đều giảm năm thứ hai liên tiếp kể từ năm 2021, theo số liệu thống kê do Bộ Giáo dục công bố.

Tỷ lệ sinh giảm ảnh hưởng đến nhiều mặt trong xã hội Trung Quốc. Ảnh minh họa: Shutterstcok.

Thiếu kinh phí nhà nước và phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ hơn của chính phủ, các doanh nghiệp vận hành trường mầm non tư nhân đang ở tuyến đầu của cuộc khủng hoảng nhân khẩu học ở đất nước tỷ dân. Nhiều chủ trường đang đối mặt nguy cơ tài chính do giảm doanh thu từ học phí.

Ngay cả các trường mẫu giáo tư nhân ở các thành phố đông dân nhất của Trung Quốc cũng đang bị ảnh hưởng.

Lucy Wang, một bà mẹ hai con sống ở thành phố Thượng Hải, cho biết đã nhận thấy sự khác biệt về số lượng đăng ký tại trường mẫu giáo của con mình.

“Khi con trai tôi theo học từ năm 2015 đến 2018, trường có 7 lớp học. Nhưng đến 2021, khi em gái nó đăng ký, trường chỉ còn 4 lớp và sĩ số cũng thu hẹp”, Wang cho biết.

Ước tính khoảng 30% đến 50% trường mẫu giáo hoạt động trong đầu thập kỷ này sẽ ngừng hoạt động vào năm 2030, do số lượng học sinh giảm, theo một báo cáo được đưa ra vào năm ngoái bởi Viện Nghiên cứu Giáo dục Sunglory, có trụ sở tại Bắc Kinh.

Giáo sư Yuan Xin, chuyên gia nhân khẩu học tại Trường Kinh tế Đại học Nam Khai, cho biết bất chấp những thay đổi chính sách nhằm khuyến khích sinh con trong vài năm qua, việc đảo ngược xu hướng này vẫn rất khó khăn.

Trung Quốc đã bãi bỏ chính sách một con gây tranh cãi vào năm 2016, trước khi tiếp tục nới lỏng giới hạn lên 3 con vào năm 2021.

Chính quyền địa phương đưa ra một loạt ưu đãi cho các cặp vợ chồng, bao gồm kéo dài thời gian nghỉ thai sản và nghỉ sinh con, cũng như thưởng tiền mặt cho các hộ có con thứ hai hoặc thứ ba.

Tuy nhiên, Yuan cho biết các yếu tố như chi phí nuôi con ngày càng tăng, giá nhà ở quá đắt đỏ, trình độ giáo dục của phụ nữ tăng và việc nữ giới tham gia nhiều hơn vào thị trường lao động đều có tác động dẫn đến tỷ lệ sinh thấp hơn.

Nắm bắt cơ hội

Các trường mẫu giáo tư thục đang phải chịu gánh nặng trong bối cảnh giáo dục tư thục bị kiểm soát mạnh mẽ từ chính quyền.

Chính phủ đang cố gắng chuyển đổi các cơ sở giáo dục tư nhân thành những cơ sở “giá cả phải chăng”, thu phí theo hướng dẫn và nhận trợ cấp của nhà nước.

Xiong Bingqi, giám đốc Viện Nghiên cứu Giáo dục Thế kỷ 21, cảnh báo rằng việc đóng cửa các trường mẫu giáo trên quy mô lớn sẽ là điều không thể tránh khỏi nếu tỷ lệ giáo viên - học sinh không thay đổi. Số phận tương tự cuối cùng có thể xảy ra với các trường trung học và cấp đại học.

Số lượng học sinh giảm được đánh giá sẽ là cơ hội cho các trường nâng cao chất lượng giáo dục. Ảnh: Xinhua.

Xiong cho biết tỷ lệ giáo viên - học sinh của Trung Quốc là 1/15, thấp hơn so với các nước phát triển, thường nằm trong khoảng từ 1/10 đến 1/5.

“Điều này cũng đúng với các trường đại học. Chúng tôi đang chứng kiến nhiều trường đại học có lớp học đông đúc, 100 hoặc 200 sinh viên trong một lớp, đây là một trong những vấn đề chính đằng sau vấn đề chất lượng giảng dạy thấp mà chúng ta đã phàn nàn,” ông nói.

Ông Xiong cho rằng nên tận dụng thời điểm số học sinh giảm để nâng cao chất lượng giảng dạy, giúp giáo viên không bị thất nghiệp. Để thực hiện được điều này, chính phủ phải tăng cường hỗ trợ tài chính cho các trường mẫu giáo.

Yan Suyan, hiệu trưởng trường mẫu giáo thực nghiệm Huana ở Baoding, tỉnh Hà Bắc, đồng ý rằng tỷ lệ sinh giảm cũng đồng nghĩa với cơ hội cho các dịch vụ mầm non chất lượng hơn.

“Toàn bộ lĩnh vực này đang bị ảnh hưởng bởi việc giảm số lượng tuyển sinh. Một lượng lớn trường mẫu giáo sẽ biến mất sau 3-5 năm nữa, và những ai muốn tồn tại phải nâng cao khả năng cạnh tranh của mình”, cô nói.

Nhưng đối với Liu, chủ trường mẫu giáo đến từ Quảng Tây, ưu tiên hiện tại của anh là kiểm soát chi phí: “Bây giờ tôi không dám mua sắm thêm bất kỳ thiết bị nào nữa. Tôi đoán tôi sẽ đóng cửa trường học nếu mọi thứ không được cải thiện trong năm nay”.

Đinh Phạm