Bước mở rộng lịch sử của BRICS

Từ trái qua phải: Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tại Hội nghị thượng đỉnh BRICS tại Nam Phi vừa qua. Ảnh: Reuters

Những ngày qua, dư luận quốc tế dành nhiều quan tâm đối với sự kiện Nhóm BRICS (gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi) mời thêm 6 quốc gia: Argentina, Ethiopia, Iran, Saudi Arabia, Ai Cập và Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) gia nhập nhóm. Động thái này diễn ra tại Hội nghị thượng đỉnh lần thứ 15 của BRICS tại Nam Phi vừa qua.

Theo đó, hiệu lực từ tháng 1/2024, BRICS sẽ có 11 thành viên. Theo đánh giá của giới chuyên gia chính trị quốc tế, việc BRICS mở rộng đáng kể thành viên trong khối Nam bán cầu sẽ góp phần tạo nên những ảnh hưởng lớn trong nỗ lực cân bằng trật tự thế giới.

Ban đầu, 4 nền kinh tế mới nổi lớn gồm Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc thúc đẩy gắn kết thành lập Nhóm BRIC (tên nhóm được cấu thành từ chữ cái đầu tiên trong tên tiếng Anh của các quốc gia) từ khoảng năm 2006 - 2009. Năm 2010, BRIC kết nạp thêm Nam Phi, nên tên nhóm có thêm chữ S, thành BRICS như hiện nay. Sự kiện đưa Nhóm BRICS từ 5 thành viên lên 11 thành viên vừa qua là một thành công to lớn, thể hiện sống động sức hấp dẫn của cơ chế này trong việc thúc đẩy phát triển, bảo vệ chủ nghĩa đa phương và cải thiện quản trị toàn cầu.

Trong sự kiện lịch sử này, các nhà lãnh đạo BRICS đã truyền tải những thông điệp quan trọng. Tổng thống Nga Vladimir Putin nhấn mạnh, BRICS không cạnh tranh hay đối đầu với bất kỳ ai. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhìn nhận, việc mở rộng BRICS sẽ tạo động lực mới cho cơ chế hợp tác của nhóm.

Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa khẳng định, BRICS tượng trưng cho sự đoàn kết, tiến bộ và một trật tự bình đẳng, công bằng. Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva nhấn mạnh, việc chào đón thêm 6 thành viên dựa trên tầm quan trọng địa chính trị của quốc gia. Trong khi đó, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tin tưởng rằng, BRICS và tất cả các quốc gia thân thiện có thể góp phần củng cố thế giới đa cực.

Giới chuyên gia chính trị chỉ ra rằng, trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng mang tính lịch sử, việc BRICS mở rộng thành viên đã tạo sức sống mới cho cơ chế hợp tác đa phương, đồng thời tăng cường nguồn lực quan trọng cho hòa bình và phát triển thế giới. BRICS đề cao tinh thần cởi mở, hợp tác cùng có lợi với cơ chế thể hiện nền tảng hợp tác quan trọng cho các thị trường mới nổi và các nước đang phát triển.

Ở góc độ kinh tế, BRICS hiện nay chiếm tới 42% dân số thế giới và 1/4 GDP toàn cầu. Việc mở rộng lên 11 thành viên thuộc khắp các châu lục trên thế giới sẽ giúp BRICS nâng tầm sức mạnh kinh tế, cũng như vị thế toàn cầu trong các vấn đề thương mại. Theo đó, dự báo với 11 thành viên, BRICS sẽ chiếm 46,5% dân số thế giới và khoảng 30% GDP toàn cầu. Đặc biệt, trong số thành viên mới sẽ có 3 nhà sản xuất dầu mỏ lớn nhất thế giới hiện nay là Saudi Arabia, UAE và Iran. Cùng với đó là các nền kinh tế đang phát triển ở châu Phi và khu vực Mỹ Latinh là Ai Cập, Ethiopia và Argentina.

Bình luận từ giới chuyên gia, thực tế thế giới đang biến đổi khó lường. Trật tự thế giới và những bất ổn mới cũng theo chiều hướng diễn biến phức tạp, tạo ra những thách thức lớn cho các mục tiêu phát triển toàn cầu. Trong bối cảnh đó, BRICS đang là tổ chức đa phương nổi bật nhất với kỳ vọng sẽ thúc đẩy tăng trưởng chung, bảo vệ chủ nghĩa đa phương và đóng góp vào việc quản trị toàn cầu công bằng và bình đẳng hơn cũng như một thế giới đa cực.

Với sự nhất quán về những giá trị và nguyện vọng trong suốt 17 năm hình thành và phát triển, BRICS cũng cho thấy một mô hình hợp tác đa phương tích cực, bao hàm sự hài hòa trong đa dạng; cách thức tiếp cận, gắn kết của các quốc gia có lợi ích và văn hóa khác nhau; đề cao tiếng nói, vị thế của các nước thành viên trong các vấn đề toàn cầu. Từ đó, cùng hướng tới mục tiêu chung là tăng cường hữu hiệu khả năng phục hồi, phát triển chung.

Thanh Trúc