BRICS khởi động tầm vóc mới

Các nhà lãnh đạo của Brazil, Trung Quốc, Nam Phi, Ấn Độ và Nga tại Hội nghị thượng đỉnh BRICS vào ngày 23/8/2023 ở Nam Phi. Ảnh: Reuters

Khác với những lần mở rộng trước đây kể từ khi BRICS được hình thành từ năm 2006 - 2009, lần kết nạp lần này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng khi tăng gấp đôi số thành viên của nhóm.

Các nhà lãnh đạo BRICS cho rằng, việc mở rộng BRICS cho thấy sự hợp tác của các quốc gia bình đẳng, có quan điểm khác nhau nhưng có tầm nhìn chung để tạo ra một thế giới tốt đẹp hơn. Việc mở rộng BRICS mang tính lịch sử này cũng là điểm khởi đầu mới cho hợp tác BRICS, thể hiện quyết tâm của các nước BRICS trong việc đoàn kết và hợp tác với các nước đang phát triển khác, đáp ứng mong đợi của cộng đồng quốc tế và phục vụ những lợi ích chung của các thị trường mới nổi và các nước đang phát triển. BRICS với nguồn sức mạnh mới sẽ được tăng cường các lực lượng vì hòa bình và phát triển thế giới, cũng như hợp tác xây dựng một tương lai đầy hứa hẹn.

Đánh giá cao những tuyên bố của các nhà lãnh đạo BRICS về sự kiện lịch sử này, giới quan sát cho rằng, tất cả các nước BRICS đều khác nhau về mức độ phát triển nhưng có một điểm chung là tốc độ phát triển kinh tế cao và chung ý chí hướng tới tương lai.

Sau khi trở thành tổ chức đa phương có 10 thành viên, BRICS chiếm 46% dân số thế giới và chiếm khoảng 37% GDP của toàn cầu theo sức mua tương đương. Đặc biệt, BRICS mở rộng chiếm 80% sản lượng dầu mỏ thế giới, trở thành một trong những khối dẫn đầu trong lĩnh vực năng lượng toàn cầu. Song hành với đó là các nhà sản xuất lớn hàng đầu, thành viên BRICS cũng bao gồm những nước tiêu thụ tài nguyên năng lượng lớn nhất thế giới. Đây là “điểm sáng” để BRICS có thể đưa ra những chiến lược khai thác và sử dụng năng lượng ổn định, bền vững, vì sự phát triển của nền kinh tế toàn cầu.

Nổi bật trong khía cạnh kinh tế, BRICS hiện cũng đang có kế hoạch ra mắt hệ thống thanh toán riêng, khuyến khích sử dụng đồng nội tệ trong các giao dịch tài chính và thương mại quốc tế giữa BRICS cũng như các đối tác thương mại, đồng thời khuyến khích tăng cường mạng lưới ngân hàng đại lý giữa các quốc gia BRICS và cho phép thanh toán bằng các đồng nội tệ. Khi các nhà sản xuất dầu lớn như Saudi Arabia và Iran gia nhập BRICS, hoạt động buôn bán dầu mỏ sẽ dễ dàng “phi USD hóa”.

Khởi động với tầm vóc mới, Tổng thống Nga Vladimir Putin - nước Chủ tịch luân phiên BRICS năm 2024 khẳng định sẽ làm mọi cách để giúp các thành viên mới hội nhập hài hòa với phương thức hoạt động của tổ chức. Nga dự định sẽ nỗ lực tối đa để tăng cường vai trò của BRICS trong việc giải quyết các vấn đề cấp bách trong chương trình nghị sự toàn cầu, cũng như tăng cường quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện trong khuôn khổ của nhóm.

Trong một thông báo của lãnh đạo BRICS, hiện có hơn 40 quốc gia bày tỏ quan tâm đến việc gia nhập tổ chức này, bao gồm 22 quốc gia đã chính thức nộp đơn xin gia nhập.

Giới chuyên gia chính trị quốc tế nhận định, xu hướng phát triển mạnh mẽ của cơ chế BRICS dường như đã nằm ngoài suy đoán của phương Tây. Xu hướng phát triển cơ chế đa phương mới cũng cho thấy phản ứng ngày càng rõ nét trước tư tưởng bá quyền vốn có hơi hướm thống trị quốc tế. Việc có nhiều quốc gia muốn trở thành thành viên BRICS là minh chứng rõ nét cho những mong muốn tăng cường tiếng nói và quyền tự chủ trong các vấn đề toàn cầu; ủng hộ một trật tự quốc tế vô tư, công bằng, đa dạng và đa cực hơn, thay cho trật tự bị chi phối bởi các cường quốc phương Tây.

Việc BRICS mở rộng cho thấy, cán cân kinh tế toàn cầu đang dần dịch chuyển từ các nền kinh tế phát triển sang các nền kinh tế mới nổi, phản ánh xu thế hướng tới một thế giới đa cực, qua đó tăng cường vai trò của các nước đang phát triển trong trật tự thế giới mới.

Thanh Trúc