Bóng quạ đen quanh vũ trụ cò bay

Trước hết, có thể khẳng định, 2023 là một năm lao động cật lực, đồng thời là một mốc phát triển đáng kinh ngạc của Phương Mỹ Chi về độ chín tài năng. Lấy cảm hứng và khai thác chất liệu dân gian, chất liệu văn học, Phương Mỹ Chi kết hợp với nhà sản xuất âm nhạc DTAP đã thực hiện Dự án âm nhạc “Vũ trụ cò bay” rất chu đáo, nhiều sáng tạo, tạo ra một sản phẩm độc đáo theo tiêu chí “mang hơi thở của Việt Nam nhưng vẫn phải trẻ trung, năng động, phù hợp với độ tuổi của Phương Mỹ Chi, không bị quá già hay buồn”.

Album được phát hành ngày 18/9/2023. Dự án được coi như đánh dấu chặng đường 10 năm tham gia ca hát, đeo đuổi lao động nghệ thuật của cô ca sĩ nhí ngày nào, giờ đã trưởng thành, đang bước vào giai đoạn phát triển, hứa hẹn tỏa sáng rực rỡ.

Ca sĩ Phương Mỹ Chi.

Khai thác chất liệu văn học đưa vào âm nhạc, cả 10 ca khúc mà Phương Mỹ Chi trình bày đều mang âm hưởng dân gian thân thuộc, được phối trên nền nhạc chơi bằng các nhạc cụ dân tộc thuần Việt. Cảm hứng, ca từ, hình ảnh trong ca khúc thoát thai từ 10 tác phẩm văn học tiêu biểu được giảng dạy trong chương trình văn học từ bậc tiểu học đến bậc phổ thông trung học. Nhóm thực hiện dự án còn kỳ công thiết lập cả một bản đồ “Vũ trụ cò bay”, hình cánh cò mềm mại để neo và nâng cảm xúc người thưởng lãm, tạo nên một hệ sinh thái âm nhạc thơ mộng và gần gũi, thuần chất Việt Nam.

Các hình ảnh có biến cải, song thế hệ công chúng GenZ có thể nhận ngay ra những biểu trưng văn học của thời hoa niên cắp sách. Hình ảnh con thuyền nằm trên bãi cát và ca khúc “Chiếc thuyền ngoài sa” gợi nhớ tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa”. Cỗ xe có hai người kéo, đẩy trên đường quê dường như vừa lăn vào tương lai từ truyện ngắn “Vợ nhặt”. Bóng đèn dầu của ca khúc “Bóng phù hoa” dường như là anh đèn từng được thắp trong đêm thâu vò võ chờ chồng của “Người thiếu phụ Nam Xương”. Bóng hoa lê trong “Người con gái nằm nghe biển hát” thì không gì khác, là hoa lekima gắn với hình tượng chị Võ Thị Sáu hy sinh ở Đồi Dương, Côn Đảo. Cả “Chiếc lược ngà”, cả “Những ngôi sao xa xôi” nữa….

Đặt vào dự án nhiều tài năng, sự sáng tạo, đầu tư lao động nghệ thuật công phu, nghiêm túc, hình ảnh, cảm xúc thân thuộc với tuổi hoa niên cắp sách, cũng là lớp công chúng chủ yếu mà cô ca sĩ muốn hướng tới chia sẻ, “Vũ trụ cò bay” đã nhận được sự đánh giá cao của giới chuyên môn, hứa hẹn sẽ gặt hái thành công, sẽ giành được nhiều giải thưởng và sự khen ngợi.

Dự án của Phương Mỹ Chi được ví như “một viên ngọc sáng trong làng nhạc Việt, thành dấu ấn nghệ thuật đặc biệt trong năm 2023” - như đánh giá của ban tổ chức chương trình “Gương mặt Việt Nam” của Đài Truyền hình thành phố Hồ Chí Minh. Nó cũng giúp ca sĩ trẻ Phương Mỹ Chi trở thành 1trong số 11 cá nhân/nhóm nhân vật được tôn vinh trong chương trình, Mùa 1 - 2023. Chương trình nhằm tôn vinh những cá nhân, nhóm nhân vật có nhiều đóng góp cho xã hội, cộng đồng, làm đẹp thêm những giá trị Việt Nam giản dị và nhân bản, tích cực, làm rạng rỡ thêm hình ảnh đất nước, con người thân thiện với bạn bè và thời đại.

Tai ác thay, Gala “Gương mặt Việt Nam - Viết tiếp những điều giản dị” có Phương Mỹ Chi tham gia như khuôn mặt tiêu biểu năm 2023 được HTV tổ chức và ghi hình vào tối 7/12 thì chỉ vài ngay sau, vụ lộ clip đã lập tức rộ lên. Ở đây có hai điểm đáng lưu ý.

Thứ nhất, dù nhân vật trong clip có thật là Phương Mỹ Chi, hay có là ai đi chăng nữa, đó cũng là sinh hoạt riêng tư. Gọi là cảm xúc, là sinh hoạt bản năng cũng được. Nhưng nó không vi phạm pháp luật, không vi phạm thuần phong mỹ tục hay đạo đức cá nhân, xã hội, không làm tổn hại ai. Vì thế, nó cần được tôn trọng. Nhân vật là ai, họ chắc chắn cũng không tự mình tung clip lên mạng. Việc hình ảnh bị “rò rỉ”, phát tán, với người trong clip chắc chắn là ngoài ý muốn, một tai nạn. Tung clip, gán ghép, đó sự xâm phạm đời tư cá nhân, một sự xúc phạm. Không xác định nguồn gốc, đố ai dám đứng ra xác nhận, khẳng định nhân vật là ai.

Chiều 11/12, ca sĩ Phương Mỹ Chi, bất đắc dĩ, đã phải lên tiếng khẳng định không phải là cô, gán ghép với tên cô là sự giả mạo. Như vậy, dù lời dị nghị đúng hay không, cô ca sĩ cũng là nạn nhân của truyền thông bẩn. Kẻ chủ ý tung clip, người cố ý hoặc vô ý chia sẻ, phát tán đi kèm với úp mở cho rằng nhân vật là Phương Mỹ Chi, rõ là đang chơi trò bất nhân. Tò mò, thích thú, chia sẻ, đề cập để bỡn cợt, để tỏ ra thạo tin, hay đơn giản chỉ là vô ý đu theo xu hướng làm vui, người tham gia cũng đã tự đặt nhân cách của mình xuống.

Bản đồ Vũ trụ cò bay.

Thứ hai, gán cho việc lộ và phát tán clip là để pha loãng các thông tin đang được quan tâm khác (một nghi án hay một sự kiện nổi cộm nào đó cùng thời điểm) chỉ là cách vờ vịt, đưa ra thuyết âm mưu nhằm che đậy mục đích chính xấu xí. Đó là dã tâm phá hoại, ngăn cản thành công, sự tôn vinh và các giải thưởng có thể sẽ đến với ca sĩ Phương Mỹ Chi trong tương lai rất gần.

Sẽ không ai dám chọn một nhân vật đang vướng thị phi, đang bị bủa vậy trong sự mỉa mai, giễu cợt để trao giải hay khen ngợi, trong khi cuối năm, mùa tổng kết đang đến rất gần. Hãy nhớ lại vụ ồn ào khen chê quanh phim “Đất rừng Phương Nam” nổ ra ngay trước khi phim chính thức công chiếu. Được vạ thì má đã sưng, cho dù sau đó đã được xem là không có vấn đề gì, không có sai phạm hay vi phạm nghiêm trọng, “Đất rừng phương Nam vẫn phải chịu cả thua đơn lẫn thiệt kép.

Với ca sĩ trẻ Phương Mỹ Chi, vụ tung clip kèm những bán tín bán nghi, tôi nghĩ đây là sự bôi nhọ, phá hoại có chủ ý, có tổ chức bài bản. Không chỉ ngăn cản thành công của “Vũ trụ cánh cò”, vụ tai tiếng có thể sẽ làm hoen ố thanh danh nghệ thuật, có thể sẽ hủy hoại sự nghiệp của cô ca sĩ đang mở ra một chân trời rực rỡ. Tôi không tin chỉ là sự ngẫu nhiên. Nếu cố ý, đó là một trò xấu xí cần phải chặn tay và nghiêm phạt. Là ai, nhằm mục đích gì, tôi tin cơ quan chức năng sẽ làm rõ và có biện pháp xử lý.

Phần còn lại với chúng ta, những người tham gia mạng xã hội, tôi cho rằng nếu không đủ khả năng làm điều gì đó để vạch mặt âm mưu thì cũng không nên, dù cố ý hay vô tình, hay đơn giản chỉ là nhẹ dạ mua vui, mà tiếp tục chia sẻ, phát tán rộng một đoạn thông tin vô thưởng vô phạt nhưng có thể bôi bẩn, xói lở hình ảnh, danh dự, dẫn tới nguy cơ tàn phá sự nghiệp của một người khác. Nhất là trong trường hợp này, với một ca sĩ nhiều tài năng đang nỗ lực cống hiến. Nếu không có khả năng làm điều gì tốt lành, chúng ta vẫn có thể im lặng, không tham gia chuỗi thị phi ác ý. Đó là cách tốt nhất để góp sức bảo vệ một người vô tội, bảo vệ sự phát triển tích cực, trong sáng của môi trường nghệ thuật.

Hành xử theo chiều hướng nào, điều đó tùy thuộc và đồng thời cũng bộc lộ nhân cách của mỗi người. Suy nghĩ và hành động đúng đắn, nói không với việc truyền bá hình ảnh xấu, từ chối tiếp tay cho cái ác, cái xấu cũng là gián tiếp nhưng thiết thực góp phần vào chấn hưng văn hóa, giữ lại những giá trị tốt đẹp mà không quá tốn tiền tốn sức, không cần những tuyên bố đao to búa lớn. Với thị phi, đơn giản nhất chỉ là không tham gia, không làm gì cả.