Blockchain và AI định hình lại quyền sở hữu trong xuất bản

Việc tích hợp công nghệ blockchain có thể mang lại nhiều đổi mới cho ngành xuất bản. Ảnh minh họa: Reintech.

Theo trang Cointelegraph, cho đến nay, xu hướng tự xuất bản đã phần nào trao quyền cho các tác giả trên toàn thế giới vượt qua những người gác cổng truyền thống của ngành xuất bản (các nhà xuất bản) để đưa tác phẩm của họ tới với thế giới.

Tuy nhiên, để tiếp tục bắt kịp quá trình hiện đại hóa, các nền tảng tự xuất bản, trong đó có Booksie, liên tục phải nâng cấp công nghệ, trong đó có việc áp dụng blockchain (công nghệ chuỗi khối) và trí tuệ nhân tạo (AI).

Blockchain: Mang đến sự minh bạch và quyền sở hữu cho tác giả

Ý tưởng áp dụng công nghệ blockchain trong ngành xuất bản không hẳn là một hiện tượng mới. Năm 2018, Liên minh các tác giả độc lập đã đề xuất đưa công nghệ Blockchain vào ngành sách, triển khai một chiến dịch nâng cao nhận thức về tiềm năng của công nghệ blockchain trong xuất bản.

Các yếu tố cốt lõi của blockchain có thể trở thành một cơ chế cho phép các tác giả lấy lại quyền sở hữu và tạo thuận lợi cho họ trong việc truy cập các dữ liệu có giá trị.

Hiện tại, đối với thị trường xuất bản số, các nhà xuất bản thường mã hóa sách điện tử trước khi cấp quyền sử dụng cho người dùng. Do đó, khi các nền tảng sách điện tử ngừng hoạt động, đóng cửa hệ thống thì bất kỳ ai đã mua sách điện tử sẽ coi như không gặp may. Hay các tác giả khi tự xuất bản sách trên các nền tảng trực tuyến, khi các nền tảng này gặp sự cố, quyền sở hữu hay truy cập tác phẩm của họ cũng có thể gặp rủi ro. Nhưng hạn chế này có thể được khắc phục nhờ 2 tính chất của blockchain.

Thứ nhất, các blockchain là độc lập (vô chủ), do đó hồ sơ về quyền sở hữu tệp trên blockchain không bị kiểm soát bởi bất kỳ một nền tảng phân phối nào (như Barnes & Noble hay Amazon). Thứ hai, các blockchain là bất biến, vì vậy, nếu một hệ thống lưu trên blockchain về quyền sở hữu một cuốn sách điện tử thì thông tin đó sẽ tồn tại mãi mãi, ngay cả khi nhà cung cấp dừng việc kinh doanh. Và nếu người sở hữu bán sách điện tử cho người khác, một thông tin khác sẽ đi vào blockchain và sẽ được cập nhật. Nói cách khác, blockchain đảm bảo quyền sở hữu và chuyển quyền sở hữu và không bị bên thứ ba kiểm soát sau khi thực hiện.

Ông Nasisi giải thích rằng trong trường hợp nhiều trang web truyền thống bị đóng cửa hay xảy ra sự cố, blockchain có thể là một kênh mới giúp các tác giả tiếp tục đưa sách đến độc giả.

Ngoài lợi ích tài chính, blockchain còn mang đến sự minh bạch và trao quyền cho các tác giả trong việc bảo vệ tác phẩm của họ.

Ông Nasisi nói: “Tính bất biến và độc lập của blockchain giúp các tác giả chứng minh rằng họ là người tạo ra tác phẩm”. Điều này ngày càng quan trọng trong bối cảnh thế giới đang rất quan ngại đến nội dung do AI tạo ra.

AI: Trao quyền cho người viết

Việc sử dụng các công cụ AI đã trở nên phổ biến hơn trong thời gian qua và hiện công nghệ này cũng dần được tích hợp vào hoạt động kinh doanh của các công ty ở hầu hết ngành nghề trên toàn thế giới.

Tuy nhiên, trong ngành xuất bản, các tác giả phải đối mặt với tình trạng tác phẩm của họ bị AI sử dụng bất hợp pháp. Vào tháng 7 năm ngoái, nhà văn Sarah Silverman đã kiện Meta và OpenAI vì sử dụng tác phẩm có bản quyền làm nguồn phát triển AI khi không xin phép.

Vào tháng 9/2023, Hiệp hội tác giả Mỹ cũng đã đệ trình một vụ kiện tương tự chống lại OpenAI, cáo buộc lạm dụng tài liệu có bản quyền trong quá trình phát triển các mô hình AI tổng quát của công ty này.

Tuy nhiên, ông Nasisi nhấn mạnh rằng nếu được lên kế hoạch phù hợp, AI có thể được sử dụng như một công cụ hỗ trợ cho các tác giả, thay vì hoàn toàn thay thế hoặc khai thác tác phẩm của họ.

Ông Nasisi cũng chia sẻ rằng nền tảng của họ đã thiết kế để tích hợp bot AI vào Booksie để hỗ trợ các nhà văn trong việc đưa ra phản hồi với độc giả về các tác phẩm hư cấu và phi hư cấu.

Bộ đôi đột phá blockchain và AI

Booksie và các nền tảng tự xuất bản khác đang liên tục nâng cao khả năng hỗ trợ tác giả. Ảnh: Fictionate.me.

Khi xem xét tiềm năng kết hợp của blockchain và AI, ông Nasisi cho biết cả hai công nghệ này sẽ “thay đổi cơ bản” cách thức hoạt động của ngành xuất bản trong 10 năm tới. “Các nhà văn sẽ kết hợp khả năng sáng tạo của họ với AI và blockchain để đưa tác phẩm tới với độc giả trên nhiều phương tiện và tương tác với người hâm mộ theo những cách mới lạ”.

Thêm vào đó, các tác giả có thể tận dụng sự hỗ trợ của AI để viết sách, sau đó sử dụng blockchain để chuyển đổi sang các phiên bản giới hạn, thậm chí sáng tạo video, trò chơi dựa trên cốt truyện, cũng như phát triển các mặt hàng đi kèm. Với blockchain, các tác giả có thể duy trì quyền sở hữu và tiếp cận quá trình phát triển tác phẩm của mình một cách minh bạch.

Ông Nasisi còn ví hai công nghệ này giống như âm và dương, hỗ trợ lẫn nhau và tạo ra một mô hình phát triển mới. Khi tận dụng được blockchain và AI, các nền tảng tự xuất bản sẵn sàng trao quyền cho các tác giả hơn để tạo ra một tương lai tràn ngập những khả năng mới thú vị cho cả người sáng tạo lẫn người đọc, theo ông Nasisi.

Minh Hoa