Bí ẩn quanh vụ phun trào núi lửa ở Tonga, chuyên gia đau đầu

Núi lửa Hunga Tonga-Hunga Ha'apai ở Thái Bình Dương, cách thủ đô của Tonga 65 km về phía bắc bất ngờ phun trào hôm 15/1 kéo theo đợt phun tro bụi và sóng thần gây thiệt hại lớn cho quốc đảo này.

Một số chuyên gia ước tính, vụ phun trào núi lửa ở Tonga đã giải phóng một năng lượng tương đương hàng trăm quả bom nguyên tử đã ném xuống thành phố Hiroshima của Nhật Bản năm 1945, không giống với bất kỳ vụ phun trào nào khác trong những thập kỷ gần đây.

Bên cạnh đó, nó còn kéo theo một cơn sóng thần chạy khắp Thái Bình Dương và một tiếng nổ siêu thanh lan truyền 2 lần trên khắp thế giới. Cùng với đó là đám tro bụi và khí cao đến 30,5 km, có nơi lên đến 54 km được giải phóng vào tầng bình lưu. Tất cả chỉ đến từ vụ phun trào kéo dài 1 giờ.

Ngoài ra, vụ phun trào mới nhất này còn khiến nhiều người thắc mắc vì lượng vật chất nó phun ra lại ít một cách đáng ngạc nhiên. Tro bụi từ những vụ phun trào lớn trong quá khứ của núi lửa Hunga Tonga-Hunga Ha'apai có thể được tìm thấy trên đảo Tongatapu gần đó và lớp này dày gấp 10 lần so với lớp mới.

Một số nhà khoa học suy đoán rằng vụ nổ với năng lượng khổng lồ, tồn tại trong thời gian ngắn có thể đã khuấy động các đợt sóng thần lớn bất thường xảy ra sau vụ phun trào hôm 15/1. Tuy nhiên, sau khi Hunga Tonga-Hunga Ha'apai phun trào, sóng xuất hiện ở một số nơi sớm hơn nhiều so với dự kiến của một trận sóng thần điển hình.

Sau đó, những đợt sóng ập vào những bờ biển xa xôi cũng không kém phần kỳ lạ. Sóng thần càng đi xa khỏi nơi bắt đầu sẽ càng nhỏ dần. Mặc dù những con sóng tràn vào các hòn đảo của Tonga gây thiệt hại rất lớn, chúng lại không đủ cao để giải thích cho những con sóng lớn đáng kinh ngạc trên khắp đại dương.

Các nhà nghiên cứu đang rất tò mò và chạy đua để tìm hiểu nguyên nhân của lần phun trào dữ dội này cùng những cơn sóng thần trên diện rộng mà nó tạo ra. Một số cho rằng nó có thể đến từ phản ứng hóa học của các loại đá nguội xuất hiện trong dung nham của các vụ phun trào trước đây.

Họ cũng phát hiện ra, những điểm khác biệt chính giữa vật chất phun trào trong các vụ phun trào nhỏ và lớn. Hiểu được nguyên nhân gây ra sự phun trào mới đây của Hunga Tonga-Hunga Ha'apai có thể giúp giảm bớt những rủi ro trong tương lai.

Thế nhưng gần như tất cả các ngọn núi lửa đều nằm dưới đại dương, bị che khuất khỏi tầm nhìn vệ tinh và không có thiết bị nào trên mặt đất có thể theo dõi sự dịch chuyển dưới lòng đất của đá nóng chảy.

Phải tới gần đây, các nhà khoa học mới nhận ra mức độ khủng khiếp mà những vụ phun trào có thể tạo ra dù núi lửa Hunga Tonga-Hunga Ha'apai đã nhiều lần phun trào trong quá khứ. Phần lớn núi lửa này nằm dưới nước nên ngọn núi lửa này rất khó nghiên cứu.

Ông Marco Brenna, nhà núi lửa học tại trường ĐH Otago ở New Zealand cho biết phản ứng hóa học của các vật chất phun trào sẽ giúp giải mã lý do vì sao lần phun trào này lại mạnh mẽ đến vậy.

Bên cạnh đó, Geoff Kilgour, nhà núi lửa học thuộc GNS Science của New Zealand cho rằng trong khi các quá trình dưới lòng đất này có thể là nguyên nhân dẫn đến sự phun trào, nước cũng có thể góp phần vào vụ nổ hôm 15/1.

Mời các bạn xem video: Trái đất trải qua tháng 9 nóng nhất trong lịch sử. Nguồn: THĐT.

Thùy Dung (T.H)