Bảo đảm '3 cứng' trong hỗ trợ nhà ở cho hộ dân tộc thiểu số nghèo

Xã Bản Nhùng, huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang hỗ trợ gia đình Lù Thị Sóng thuộc hộ nghèo thôn Dì Thàng san nền nhà. Ảnh: Phương Liên

Tiêu chí “3 cứng” nhằm đảm bảo cho các đối tượng thuộc diện được hỗ trợ có nhà ở an toàn, ổn định, có khả năng chống chịu tác động của thiên tai, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và giảm nghèo bền vững.

Ngày 23/2/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 04/QĐ-TTg về mức hỗ trợ và cơ chế hỗ trợ sử dụng vốn đầu tư công để thực hiện một số nội dung thuộc Dự án 1 và Tiểu dự án 1, Dự án 4 của Chương trình. Theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, ngân sách trung ương hỗ trợ tối đa 40 triệu đồng/hộ, ngân sách địa phương hỗ trợ tối thiểu 4 triệu đồng/hộ để xây dựng 1 căn nhà theo phong tục tập quán của địa phương, bảo đảm “3 cứng”.

Ngoài nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách trung ương và bố trí từ ngân sách địa phương, các địa phương được phép huy động thêm các nguồn vốn hợp pháp khác để thực hiện hỗ trợ về nhà ở, bảo đảm hoàn thành các mục tiêu của Chương trình.

Theo quy định tại Nghị định số 28/NĐ-CP ngày 26/4/2022 của Chính phủ về chính sách tín dụng ưu đãi thực hiện Chương trình, các hộ gia đình còn có thể vay vốn ưu đãi với mức lãi suất bằng 50% lãi suất cho hộ nghèo vay theo quy định hiện hành với thời gian tối đa 15 năm từ Ngân hàng Chính sách xã hội là 40 triệu đồng, đồng thời tự cân đối một phần vốn (khoảng 15% tổng số vốn xây dựng) để làm ngôi nhà đạt chuẩn theo quy định.

Vì giải quyết vấn đề nhà ở là đầu tư trực tiếp tới từng hộ gia đình, không phải cho cộng đồng dân cư, thôn bản nên không thể lập dự án chung để thụ hưởng nguồn vốn đầu tư công. Trong khi Luật Đầu tư công chưa có quy định việc hỗ trợ trực tiếp cho người dân từ nguồn vốn đầu tư công.

Cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Tân Thanh, BĐBP Lạng Sơn giúp dân sửa chữa nhà ở. Ảnh: Phương Liên

Tháo gỡ vướng mắc này, các bộ, ngành chức năng đã tham mưu cho Chính phủ ban hành Nghị định số 38/NĐ-CP ngày 24/6/2023 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 27/NĐ-CP ngày 19/4/2022 quy định cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện các Chương trình MTQG.

Nghị định số 38/NĐ-CP cho phép áp dụng cơ chế đặc thù: “Sử dụng vốn đầu tư công để hỗ trợ trực tiếp bằng tiền, theo định mức cho một số đối tượng chính sách thuộc nội dung đầu tư của Chương trình MTQG để tự thực hiện đầu tư, không quản lý theo hình thức dự án đầu tư. Tài sản hình thành sau đầu tư không là tài sản công”. Như vậy, việc hỗ trợ giải quyết nhà ở trong Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS được hưởng cơ chế đặc thù này.

Nghị định số 38/NĐ-CP cũng quy định rõ: “Việc thanh toán hỗ trợ xây mới nhà ở trong thực hiện chính sách nhà ở cho một (1) đối tượng chính sách thực hiện hai lần; thanh toán lần đầu (lần 1) sau khi đối tượng chính sách hoàn thành phần móng nhà ở, mức thanh toán tối đa không quá 70% mức hỗ trợ theo quy định; thanh toán phần còn lại của mức hỗ trợ (lần 2) sau khi đối tượng chính sách hoàn thành xây mới nhà ở”.

Như vậy, các địa phương đã có đầy đủ cơ chế đặc thù và định mức để đưa một chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước vào tổ chức thực hiện.

Nhà ở là một trong ba nhu cầu cơ bản, thiết yếu và cốt lõi nhất của mỗi người. Giải quyết tốt vấn đề nhà ở cho nhân dân, nhất là các hộ gia đình nghèo tại khu vực nông thôn, khu vực bị ảnh hưởng bởi thiên tai, bão, lụt, đặc biệt là các hộ nghèo vùng đồng bào DTTS và miền núi không chỉ nhằm đảm bảo an sinh xã hội mà còn góp phần xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân ở các xã, thôn đặc biệt khó khăn, hiện chủ yếu tập trung ở khu vực biên giới, vùng sâu, vùng xa.

Phương Liên