Bài cuối: Bảo đảm có đất ở tái định cư trước khi thu hồi đất

Cụthể hơn việc lập, phê duyệt dự án táiđịnh cư độc lập

Để việc lập, thực hiện dự án TĐC và bố trí TĐC theo đúng quy định của Luật Đất đai và Luật Nhà ở, đoàn giám sát Thường trực HĐND tỉnh Quảng Ngãi đề nghị nghiên cứu sửa đổi khoản 1 Điều 85 Luật Đất đai: "UBND cấp tỉnh, UBND cấp huyện có trách nhiệm tổ chức lập và thực hiện dự án tái định cư trước khi nhà nước thu hồi đất” thành: “Trên cơ sở nguyên tắc thực hiện tái định cư, hình thức tái định cư theo quy định của pháp luật về nhà ở, UBND cấp tỉnh, UBND cấp huyện có trách nhiệm tổ chức lập và thực hiện dự án tái định cư trước khi nhà nước thu hồi đất”; đồng thời, quy định cụ thể trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) hoặc giao Chính phủ quy định chi tiết hơn việc lập và phê duyệt dự án TĐC độc lập với phương án bồi thường, hỗ trợ, TĐC.

Đoàn giám sát trao đổi với người dân liên quan đến khu đô thị mới phục vụ tái định cư khu II Đê Bao, thành phố Quảng Ngãi. Ảnh: Q. T

Vì cùng là dự án xây dựng cơ sở hạ tầng khu TĐC nhưng nếu sử dụng kế hoạch vốn đầu tư công thì thực hiện theo quy định của pháp luật về đầu tư công, phê duyệt dự án độc lập; nếu sử dụng từ chi phí bồi thường, hỗ trợ, TĐC của dự án, thì không thực hiện theo quy trình của pháp luật về đầu tư công, không phê duyệt dự án độc lập. Mặt khác, pháp luật cũng chưa quy định cụ thể việc sử dụng chi phí bồi thường, hỗ trợ, TĐC để đầu tư cơ sở hạ tầng khu TĐC.

Đoàn giám sát cũng kiến nghị bổ sung vào dự thảo Luật Đất đai sửa đổi nội dung: “Đối với trường hợp đã có quyết định thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư nhưng chưa giao đất tái định cư, thì giá đất tái định cư được xác định tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư” để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với những dự án TĐC tại chỗ không thể bảo đảm có đất ở TĐC trước khi thu hồi đất, vì phải thực hiện thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, đầu tư cơ sở hạ tầng mới có đất ở để TĐC.

Dứtđiểm vướng mắc các dự án chậm tiến độ, kéo dài nhiều năm

Qua giám sát, Thường trực HĐND tỉnh Quảng Ngãi đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương liên quan rút kinh nghiệm về các hạn chế, thiếu sót; đồng thời, chỉ đạo nghiên cứu, rà soát thực hiện đúng quy định của pháp luật về đất đai, nhà ở khi lập dự án TĐC nhằm quản lý việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng khu TĐC đồng bộ, bảo đảm tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng.

Hiện nay, UBND tỉnh đã cụ thể vị trí dự kiến thực hiện các dự án bố trí quỹ đất TĐC trong chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của tỉnh, đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan chuyên môn rà soát, tham mưu UBND tỉnh quản lý nhà nước về phát triển nhà ở phục vụ TĐC theo đúng quy định của Luật Nhà ở (nguyên tắc phát triển nhà ở để TĐC, hình thức TĐC, lựa chọn chủ đầu tư dự án...), hạn chế việc phát sinh khu TĐC nhỏ lẻ, phân tán, cơ sở hạ tầng thiếu đồng bộ.

Đặc biệt, UBND tỉnh sớm chỉ đạo việc triển khai thực hiện công tác TĐC, lập và thực hiện dự án TĐC bảo đảm hoàn thành xây dựng cơ sở hạ tầng, có đất ở TĐC trước khi thu hồi đất (đối với trường hợp TĐC tại chỗ, nên tính toán phân kỳ dự án để có kế hoạch thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng, giao đất cho phù hợp). Chấn chỉnh việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, phương án TĐC, giao đất TĐC không cùng thời điểm như thời gian qua.

Cùng với đó, tổng hợp, phân loại khó khăn, vướng mắc trong công tác TĐC của các dự án thi công chậm tiến độ, kéo dài nhiều năm để có hướng giải quyết, tháo gỡ dứt điểm. Nhất là các dự án vướng mắc do thời điểm giao đất TĐC không cùng thời điểm phê duyệt phương án TĐC, hoặc thời điểm phê duyệt phương án TĐC không cùng thời điểm phê duyệt phương án bồi thường nhằm hoàn thành việc TĐC cho người bị thu hồi đất (giao đất TĐC, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất), giải phóng mặt bằng, thi công hoàn thành dự án theo mục tiêu đầu tư và phát huy hiệu quả đầu tư của dự án; đồng thời, cũng thống nhất việc áp dụng chính sách TĐC đối với một số dự án thuộc trường hợp vướng mắc này, tránh việc tùy nghi.

Thường trực HĐND tỉnh Quảng Ngãi cũng đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo bàn giao cơ sở hạ tầng, quỹ đất TĐC của các dự án TĐC sau khi đầu tư hoàn thành, phê duyệt quyết toán cho UBND cấp huyện quản lý, duy tu, bảo dưỡng (quản lý về đất đai, quản lý và duy tu, bảo dưỡng cơ hạ tầng giao thông, xử lý nước thải...); rà soát, thống kê quỹ đất TĐC còn lại đến nay trên địa bàn tỉnh để quản lý, có kế hoạch cho việc đầu tư, bố trí TĐC, nhất là địa bàn Khu kinh tế Dung Quất.

Ngoài ra, qua giám sát, nhiều dự án đã quá hạn bố trí vốn (thời gian bố trí vốn dự án nhóm B không quá 4 năm, nhóm C không quá 3 năm), nhưng UBND cấp huyện không tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh để trình HĐND tỉnh cho phép kéo dài thời gian thực hiện làm cơ sở bố trí kế hoạch vốn hằng năm là chưa bảo đảm quy định tại khoản 2 Điều 52 Luật Đầu tư công, đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo rà soát, thực hiện theo đúng quy định.

HẠNH HUYỀN