Bài 2: Khảo sát thực tế đột xuất, không báo trước

Tương tác tối đa giữa đại biểu - người trả lời chất vấn

Chất vấn và trả lời chất vấn - một hoạt động quan trọng tại kỳ họp HĐND thu hút sự quan tâm của đông đảo cử tri, nhân dân tiếp tục được đổi mới, thực chất, rõ kết quả, đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của cử tri và nhân dân. Năm 2023, đã có tổng số 1.307 câu hỏi chất vấn đối với 221 người được chất vấn.Hầu hết HĐND các địa phương đã tổ chức tốt cácphiên chất vấn và trả lời chất vấn tại các kỳ họp thường lệ hoặc kỳ họp chuyên đề và có nhiều đổi mới như: bố trí thời gian thỏa đáng (thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội; các tỉnh Vĩnh Phúc, Đồng Nai, Bình Định, Phú Yên dành 1/2 chương trình kỳ họp cho hoạt động chất vấn); “Hỏi nhanh đáp gọn”; đơn giản hóa hình thức, tạo sự tương tác tối đa giữa đại biểu và người trả lời chất vấn, không gửi câu hỏi trước đến các cơ quan mà thực hiện chất vấn trực tiếp tại hội trường; theo đến cùng vấn đề và đã tạo hiệu quả rõ nét trong thực hiện các vấn đề bức xúc trên địa bàn.

Thường trực HĐND tỉnh Hải Dương khảo sát tại xã Cộng Lạc, huyện Tứ Kỳ liên quan đến phản ánh của người dân về chất lượng nước sạch không bảo đảm. Ảnh: L. Tuyết

Có thể thấy, các vấn đề “nóng”, bức xúc nổi lên trong đời sống kinh tế - xã hội được lựa chọn từ sớm, bảo đảm “đúng” và “trúng” vấn đề cử tri và nhân dân quan tâm, cho thấy HĐND luôn bám sát thực tiễn, đặc biệt là những vấn đề tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý nhà nước và những nội dung chậm giải quyết hoặc né tránh trách nhiệm ; đồng thời, cung cấp thông tin phong phú, đa chiều đến đại biểu HĐND và chuẩn bị sớm dự thảo nghị quyết chất vấn. Các phiên chất vấn và trả lời chất vấn diễn ra sôi nổi với nhiều lượt đại biểu chất vấn và tranh luận, người trả lời chất vấn thể hiện vai trò, trách nhiệm, trả lời rất cụ thể, tạo chuyển biến thực sự trong các hoạt động này.

Chuẩn bị từ sớm, từ xa trong giám sát chuyên đề

Giữa 2 kỳ họp, hoạt động chất vấn, giải trình tại phiên họp của Thường trực HĐND cũng được tổ chức ngày càng bài bản, khoa học. Nổi bật, Thường trực HĐND các cấp thành phố Hà Nội đã giám sát, khảo sát ít nhất 2 cuộc và chất vấn, giải trình ít nhất 2 cuộc trong năm 2024. Trong đó, Thường trực HĐND thành phố Hà Nội đã chất vấn, giải trình các nội dung liên quan đến việc triển khai các kết luận chất vấn, giải trình, giám sát còn chậm chuyển biến, các nội dung còn vướng mắc trong công tác chỉ đạo của các cấp chính quyền, bức xúc trong dư luận và cử tri. Thường trực HĐND tỉnh Đồng Nai tổ chức 3 phiên giải trình liên quan đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng đối với một số dự án đầu tư công và công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Thường trực HĐND tỉnh Quảng Trị, Sơn La trước kỳ họp HĐND đã tổ chức giải trình để nghe các Ban HĐND tỉnh nêu vấn đề, UBND tỉnh và các ngành giải trình về các nội dung trình kỳ họp… Kết quả chất vấn, giải trình đã mang lại hiệu quả tích cực.

Hoạt động giám sát chuyên đề được chuẩn bị từ sớm, từ xa, trên cơ sở bám sát chương trình, kế hoạch đã đề ra. Năm 2023, tổng số có 1.332đoàn giám sát của HĐND, Thường trực, các Ban HĐND được triển khai thực hiện công phu, bài bản với nhiều đổi mới về phương pháp, cách thức tổ chức, trước khi tiến hành đã tổ chức khảo sát thực tế đột xuất, thậm chí không báo trước. Đơn cử, HĐND thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hà Nam, Bắc Giang, Phú Thọ… đều tăng cường khảo sát thực tế trước khi tổ chức giám sát chuyên đề. HĐND thành phố Đà Nẵng đã tổ chức 105 cuộc khảo sát thực tế với các địa phương, đơn vị chịu sự giám sát. HĐND tỉnh Hải Dương thực hiện 9 cuộc khảo sát đột xuất. HĐND tỉnh Long An mở rộng hình thức giám sát qua mời Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh ghi hình trong hoạt động giám sát chuyên đề và trình chiếu tại kỳ họp HĐND; HĐND thành phố Hải Phòng khảo sát 73 đơn vị, 5 sở ngành, giám sát qua báo cáo 16 đơn vị để phục vụ cho 2 chuyên đề giám sát…

Sau giám sát, nhiều vấn đề vướng mắc, bất cập trong thực tiễn đã được kiến nghị chuyển đến các cơ quan có thẩm quyền xem xét là 13.273; đồng thời, trình HĐND xem xét, ban hành nghị quyết để làm căn cứ, cơ sở giám sát việc thực hiện; đến nay, đã có 9.618/13.273kiến nghị được xử lý, đạt tỷ lệ 72,44%.

Thái An