Bà Yellen 'chìa cành ôliu' nhưng rủi ro Mỹ - Trung chia rẽ vẫn lớn

Bộ trưởng Tài chính Mỹ nhận định chia tách khỏi Trung Quốc sẽ dẫn đến "thảm họa". Ảnh: Reuters.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen hôm 20/4 đề nghị xây dựng mối quan hệ kinh tế “mang tính xây dựng và công bằng” giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, đồng thời kêu gọi Trung Quốc tiếp tục hợp tác trong các vấn đề như biến đổi khí hậu.

South China Morning Post nhận định nhiều người coi đây là nỗ lực mới nhất của Washington nhằm hàn gắn mối quan hệ rạn nứt với Bắc Kinh.

Bà cũng lên tiếng bảo vệ những hạn chế về mặt kinh tế mà Nhà Trắng áp lên Trung Quốc. Vị bộ trưởng khẳng định những hạn chế đó liên quan đến vấn đề an ninh quốc gia và không nhằm “bóp nghẹt” nền kinh tế Trung Quốc và sự phát triển công nghệ của nước này.

“Như trong tất cả mối quan hệ đối ngoại của chúng ta, an ninh quốc gia có tầm quan trọng hàng đầu trong mối quan hệ với Trung Quốc”, bà Yellen phát biểu tại Trường Nghiên cứu Quốc tế Cao cấp thuộc Đại học Johns Hopkins.

"Chìa cành ô liu" với Trung Quốc

“Mặc dù những chính sách này có thể có tác động kinh tế, chúng đơn giản được thúc đẩy bởi những tính toán về an ninh quốc gia. Chúng ta sẽ không thỏa hiệp với những lo ngại này, ngay cả khi điều đó buộc chúng ta phải đánh đổi bằng các lợi ích kinh tế”, vị bộ trưởng Mỹ nhấn mạnh.

Bà Yellen khẳng định Mỹ và Trung Quốc “có thể và cần tìm cách chung sống” bất chấp mối quan hệ căng thẳng.

Trong bài phát biểu, bà Yellen đã kêu gọi “sự hợp tác về những thách thức toàn cầu cấp bách của thời đại chúng ta” giữa hai quốc gia vì mục tiêu duy trì ổn định toàn cầu, NBC đưa tin.

Mỹ và Trung Quốc đang cố gắng đạt được sự cân bằng giữa mối quan hệ kinh tế mạnh mẽ và những lo ngại về an ninh. Tuy nhiên, ông Pang Zhongying, giáo sư về các vấn đề quốc tế tại Đại học Tứ Xuyên, cho biết nguy cơ chia rẽ vẫn còn cao.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân. Ảnh: CNS.

“Nếu cả hai nước cho phép an ninh chi phối quan hệ song phương, điều đó sẽ chỉ đẩy nhanh sự xa rời lẫn nhau”, giáo sư Pang cho hay.

Theo nguồn tin của Bloomberg, Tổng thống Mỹ Joe Biden dự kiến ký sắc lệnh hành pháp nhằm hạn chế đầu tư của các công ty Mỹ vào những lĩnh vực then chốt của nền kinh tế Trung Quốc, bao gồm cả lĩnh vực công nghệ cao.

Về vấn đề này, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân hôm 21/4 cáo buộc Mỹ cố gắng chính trị hóa các vấn đề công nghệ. “Mục tiêu thực sự là tước bỏ quyền phát triển của Trung Quốc. Đó thuần túy là sự ép buộc về kinh tế”, ông nói.

“Mỹ đã quen với việc chính trị hóa và vũ khí hóa các vấn đề thương mại và công nghệ dưới chiêu bài an ninh quốc gia”, ông Vương nhận định.

Nguy cơ chia rẽ vẫn cao

Mỹ đã củng cố cách tiếp cận của mình để cạnh tranh về mặt kinh tế với Trung Quốc.

Thời gian qua, Mỹ cố gắng tăng cường hợp tác với các đồng minh và đối tác trên các lĩnh vực như thương mại, khả năng phục hồi chuỗi cung ứng và năng lượng sạch với các đồng minh và đối tác trong khu vực.

Vào tháng 10/2022, nước này cũng đưa ra một loạt hạn chế đối với việc xuất khẩu công nghệ bán dẫn sang Trung Quốc.

Giới phân tích Trung Quốc không mấy kỳ vọng về sự thay đổi tích cực trong quan hệ Mỹ - Trung trong thời gian tới. Ảnh: Reuters.

“Trong khi Mỹ đang hòa giải với các đối tác thương mại như châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc, và căng thẳng thương mại của họ đã giảm bớt đáng kể, không có dấu hiệu nào cho thấy chính quyền ông Biden sẽ giảm thuế đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc có từ thời chính quyền ông Trump”, Shi Yinhong, chuyên gia quan hệ quốc tế tại Đại học Nhân Dân của Trung Quốc, nhận định.

Theo ông, đó là lý do ông không thể kết luận rằng quan hệ Mỹ - Trung sắp có bước chuyển tích cực.

Hôm 20/4, bà Yellen cũng tuyên bố dự định thăm Trung Quốc “vào thời điểm thích hợp”. Tuy nhiên, một số nhà quan sát ở Bắc Kinh đặt câu hỏi liệu chuyến thăm này có thể sớm diễn ra hay không.

Trong khi đó, Zhao Xijun, giáo sư tài chính tại Đại học Nhân Dân, cho rằng sự khác biệt giữa Mỹ và Trung Quốc về một số vấn đề vẫn còn sâu sắc. Điều này đã ảnh hưởng đến tiếp xúc cấp cao giữa hai nước, ông Zhao nhận định.

Vân Đinh