Tìm hướng vượt qua những 'ngọn núi địa chính trị'

Những cử chỉ ý nghĩa

Trong ngày thứ hai của chuyến thăm Pháp, sau khi được Tổng thống Macron chào đón tại sân bay, đoàn xe của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã vượt qua đoạn đường núi hiểm trở đèo Tourmalet gần biên giới Tây Ban Nha, thuộc vùng núi Hautes-Pyrenees. Không xa là làng La Mongie, một ngôi làng ở độ cao 1.800m so với mực nước biển, nơi ông Macron đã trải qua những tháng ngày thơ ấu với ông bà ngoại quá cố. Đây cũng là nơi ông và phu nhân Brigitte thường xuyên có các kỳ nghỉ hè và nghỉ đông, leo núi và trượt tuyết.

Đây được coi là một cử chỉ “đáp lễ” sau khi ông Tập Cận Bình năm ngoái đã mời ông Macron tới dinh thự của thống đốc tỉnh Quảng Đông, nơi cha của vị Chủ tịch Trung Quốc từng sinh sống.

Sử dụng đại từ “tu” (anh), một cách xưng hô thân mật trong tiếng Pháp, để xưng hô với ông Tập Cận Bình, 70 tuổi, thay vì đại từ “vous” (ngài), vốn là cách xưng hô trang trọng thông thường giữa các nguyên thủ quốc gia, ông Macron, 46 tuổi, đã tặng nhà lãnh đạo Trung Quốc một chiếc “áo vàng” có chữ ký của nhà vô địch giải Tour de France năm ngoái, không quên chia sẻ rằng, ông biết nhà lãnh đạo Trung Quốc là một người yêu thích thể thao. Ngoài ra, nhà lãnh đạo Pháp cũng tặng ông Tập Cận Bình một chiếc chăn len được sản xuất ở Pyrenees và một chai rượu Armagnac.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cùng các phu nhân xem trình diễn nghệ thuật dân gian trên núi Pyrenee hôm 7.5. Nguồn: AP

Ông Macron và ông Tập Cận Bình cùng với hai đệ nhất phu nhân - bà Brigitte Macron và bà Bành Lệ Viên đã đến dùng bữa ở một nhà hàng kiểu gỗ ấm cúng trên núi. Các nhà lãnh đạo đã thưởng thức rượu vang, nếm thử đặc sản địa phương gồm giăm bông thịt lợn đen, thịt vai cừu và bánh việt quất. Món giăm bông, được dùng cùng với rượu khai vị, đã gây ấn tượng đặc biệt với ông Tập Cận Bình. Ông cho biết sẽ quảng bá đặc sản này ở quê nhà. Trước bữa trưa, họ xem biểu diễn múa dân gian truyền thống của Pháp. Bầu không khí lễ hội, thân mật và thoải mái như mong muốn của Pháp.

Các quan chức Pháp cho biết, ông Macron đã tạo dựng được mối quan hệ thân thiết, đặc biệt với ông Tập Cận Bình kể từ lần đầu tiên họ gặp nhau cách đây 6 năm, giúp ông có cơ hội tiếp cận suy nghĩ sâu sắc của nhà lãnh đạo Trung Quốc mà không một lãnh đạo phương Tây nào có được.

Còn ông Bertrand Badie, chuyên gia về quan hệ quốc tế tại Đại học Sciences Po nhận định, “ngoại giao quyến rũ” với những cử chỉ thân thiện thể hiện tình cảm cá nhân thường là lợi thế của Tổng thống Emmanuel Macron.

Cuộc đối thoại thân thiện nhưng thẳng thắn

Địa điểm được chọn mang lại không khí thoải mái cho phép hai nhà lãnh đạo có thể đề cập thẳng thắn về nhiều vấn đề. Trong một thông cáo tối ngày 7.5, Điện Elysee cho biết, họ hoan nghênh cuộc đối thoại giữa nhà lãnh đạo Pháp và người đồng cấp Trung Quốc, đã diễn ra trong bầu không khí "thân thiện nhưng cũng rất thẳng thắn", theo đài truyền hình BFMTV.

Trong bữa tiệc trưa, hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về các cơ sở hợp tác mới, đồng thời cố gắng đạt được nhiều thỏa thuận hơn để bổ sung vào 37 thỏa thuận liên Chính phủ đã được ký kết trước đó. Những “thực đơn” khác trên bàn tiệc cũng được mở rộng từ vấn đề quản trị trí tuệ nhân tạo và sản xuất pin, đến cuộc chiến ở Ukraine, Gaza và khả năng tiếp cận thị trường Trung Quốc của những người chăn nuôi lợn Pháp.

Về thương mại, vốn là mối quan tâm lớn nhất của Pháp và EU, ông Macron một lần nữa bày tỏ lo ngại về cuộc điều tra trả đũa của Trung Quốc đối với hoạt động bán phá giá trong lĩnh vực rượu cognac của Pháp trong bối cảnh Trung Quốc là thị trường lớn thứ hai của Paris. Trong một cử chỉ đầy biểu cảm trước quốc yến vào tối 6.5, ông Macron đã tặng Chủ tịch Tập hai chai rượu cognac, để cảm ơn ông vì “đã không áp thuế hải quan "tạm thời" đối với rượu cognac của Pháp trong bối cảnh cuộc điều tra đang diễn ra, và ông mong muốn loại thuế này sẽ không được áp dụng”.

Liên quan đến căng thẳng thương mại cả EU và Pháp đều đề cập đến mối lo lắng về tình trạng “dư thừa công suất trong nền kinh tế Trung Quốc”, điều cũng đã được Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nêu ra trong cuộc gặp ba bên với ông Macron và ông Tập Cận Bình hôm 6.5, Chủ tịch Trung Quốc đã phản ứng rằng: “Cho dù nhìn từ góc độ lợi thế so sánh hay nhu cầu thị trường toàn cầu, không có cái gọi là vấn đề dư thừa công suất của Trung Quốc”; đồng thời nói thêm rằng sản lượng khổng lồ của Bắc Kinh về hàng hóa xanh công nghệ cao sẽ giúp hành tinh đáp ứng các nghĩa vụ về khí hậu.

Vấn đề Ukraine nổi bật trong số các điểm mà Tổng thống Macron đề cập trong buổi gặp gỡ phi chính thức. “Chúng tôi tôn trọng mối quan hệ lâu dài giữa Trung Quốc và Nga cũng như những nỗ lực kéo dài hàng thập kỷ nhằm ổn định mối quan hệ”, ông Macron nói với ông Tập hôm 7.5. “Xét đến lịch sử phức tạp này, chúng tôi hoan nghênh cam kết của chính quyền Trung Quốc trong việc kiểm soát chặt chẽ việc xuất khẩu hàng hóa có công dụng kép”.

Về phần mình, nhà lãnh đạo Trung Quốc lưu ý không nên lợi dụng cuộc khủng hoảng Ukraine để “đổ lỗi, bôi nhọ nước thứ ba và kích động một cuộc chiến tranh lạnh mới”.

Trước đó, trong cuộc gặp ba bên giữa các nhà lãnh đạo Pháp, Trung Quốc và EU tại Điện Elysee, ông Tập Cận Bình chỉ ra rằng Trung Quốc, Pháp và EU đều hy vọng các bên có thể ngừng bắn và chấm dứt chiến tranh càng sớm càng tốt, khôi phục hòa bình ở châu Âu, đồng thời đều ủng hộ một giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng Ukraine. “Chúng ta phải cùng nhau phản đối sự leo thang của chiến tranh, cùng nhau tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán hòa bình, cùng nhau bảo vệ an ninh năng lượng và lương thực quốc tế cũng như sự ổn định của các chuỗi công nghiệp và cung ứng”, theo trích dẫn của Tân Hoa Xã.

Sự đồng thuận quan trọng

Ngoài ra, các nhà lãnh đạo đã tìm thấy điểm chung khi cùng nhau vượt qua “những ngọn núi địa chính trị” quan trọng khác.

Một tuyên bố 10 điểm về Trung Đông đã được hai nhà lãnh đạo đưa ra, ngay sau khi có tin tức cho biết các quan chức Hamas đã chấp thuận một thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza do các nhà đàm phán Qatar và Ai Cập làm trung gian. Trong tuyên bố, ông Macron và ông Tập Cận Bình “bày tỏ sự phản đối việc Israel tấn công Rafah, cho rằng điều này sẽ dẫn đến một thảm họa nhân đạo ở quy mô mới”.

Một thỏa thuận được hai bên nhất trí về AI, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường hợp tác quốc tế trong bối cảnh công nghệ đang phát triển nhanh chóng nhằm bảo đảm an ninh và ổn định quốc tế, chủ quyền và tôn trọng các quyền cơ bản.

Bên lề hội nghị kinh doanh gắn liền với chuyến thăm của ông Tập Cận Bình, các doanh nghiệp Trung Quốc và Pháp cũng công bố hàng loạt thương vụ; trong đó có một thỏa thuận giữa tập đoàn Orano của Pháp và công ty Năng lượng mới vonfram Hạ Môn của Trung Quốc nhằm thiết lập “quan hệ đối tác chiến lược toàn cầu” trong ngành công nghiệp pin; một Biên bản ghi nhớ giữa công ty Fives của Pháp và công ty Envision của Trung Quốc về hợp tác lắp ráp pin ở Pháp; Hợp đồng cung cấp hệ thống điện kéo giữa công ty Alstom và Tập đoàn New United cho các tuyến tàu điện ngầm ở Bắc Kinh và Vũ Hán; Hợp đồng giữa thành phố Đông Quan và tập đoàn Suez của Pháp về xử lý bùn thải đô thị...

Ngoài ra, Trung Quốc cũng đồng ý mở cửa thị trường cho Pháp xuất khẩu chế phẩm từ lợn, trong khi cả hai bên đồng ý “tăng cường trao đổi” về việc mở cửa thị trường mỹ phẩm Trung Quốc cho các công ty Pháp, nhằm đáp ứng nhu cầu kinh tế lâu đời của châu Âu.

Có vẻ như bất chấp thời tiết mưa tuyết và sương mù, cuộc gặp của hai nhà lãnh đạo đã giúp hai bên củng cố mối quan hệ cá nhân đặc biệt, có cái nhìn bao quát về mối quan hệ cũng như "thắp sáng tương lai" như bài phát biểu của ông Tập Cận Bình khi mới đặt chân đến Pháp.

Quốc Đạt (Theo SCMP, New York Times, CNA)