Thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia: Gắn phân cấp với kiểm tra, giám sát

Tăng trách nhiệm, rõ hiệu quả

Chương trình MTQG phát triển KT - XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi là chủ trương lớn của Đảng nhằm mục tiêu xóa đói, giảm nghèo bền vững, nâng cao chất lượng đời sống nhân dân. Giai đoạn 2021-2025, tỉnh Bắc Giang dự kiến huy động hơn 2,4 nghìn tỷ đồng để triển khai 10 dự án thành phần.

Nông dân xã Tuấn Đạo (Sơn Động) có thêm việc làm nhờ mô hình sản xuất miến dong.

Thực hiện chương trình, thời gian qua, cấp ủy, chính quyền các cấp, MTTQ và các đoàn thể đã vào cuộc tích cực, 10/10 dự án thành phần đều triển khai hiệu quả. Ngoài nguồn vốn do T.Ư, tỉnh phân bổ, các địa phương còn quan tâm bố trí nguồn lực đối ứng, huy động tinh thần trách nhiệm, nội lực trong cộng đồng dân cư. Đến hết năm 2023, số hộ nghèo toàn tỉnh giảm còn 12,5 nghìn hộ (2,63%), hộ cận nghèo còn 16,2 nghìn hộ (3,4%). Tỷ lệ hộ nghèo các xã đặc biệt khó khăn giảm bình quân 4,64%.

Theo đồng chí Vi Thanh Quyền, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh, để thực hiện hiệu quả chương trình, tỉnh đẩy mạnh phân cấp, trao quyền cho cấp huyện, xã làm chủ đầu tư nhiều dự án. Việc làm này giúp địa phương chủ động hơn trong lựa chọn công trình, đối tượng, nội dung hỗ trợ sát thực với nguyện vọng, nhu cầu của người dân vùng đồng bào DTTS và miền núi. Điều này cũng đồng nghĩa với việc rút ngắn được nhiều thời gian trong khâu triển khai dự án, giải ngân nguồn vốn.

Huyện Lục Ngạn có tỷ lệ đồng bào DTTS chiếm hơn 51% dân số. Theo đồng chí Chu Văn Trọng, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện, tổng nguồn vốn huyện được phân bổ giai đoạn 2021-2023 gần 94 tỷ đồng. Sau khi tỉnh có quyết định phân bổ kinh phí, căn cứ theo Luật Đầu tư công và chủ trương phân cấp quản lý, huyện giao phần lớn dự án cho các xã làm chủ đầu tư, một số giao cho các cơ quan, đơn vị cấp huyện.

Yêu cầu chủ đầu tư cam kết trách nhiệm, chủ động xây dựng kế hoạch chi tiết, rõ người, rõ việc, bảo đảm tiến độ thực hiện, tuân thủ đúng quy định, không để lãng phí nguồn lực hỗ trợ. Yêu cầu cán bộ bám sát văn bản hướng dẫn, bảo đảm công khai, dân chủ, minh bạch khi thực thi nhiệm vụ. 3 năm qua, trên địa bàn có hơn 330 hộ được chuyển đổi nghề; 650 hộ được hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán, 200 hộ xây nhà ở.

Nhờ chủ động trong triển khai các dự án hỗ trợ sản xuất, người dân từng địa phương được chọn nội dung hỗ trợ phù hợp với đặc thù canh tác. Đồng thời, ở nhiều địa phương, tại các xã, thôn triển khai dự án đều thành lập các ban, tổ công tác chịu trách nhiệm triển khai, tổ chức, giám sát việc thực hiện. Xã thông báo rõ định mức kỹ thuật đối với từng loại máy móc, thiết bị, giống cây trồng, vật nuôi…

Đặc biệt khi được trao quyền, người dân chủ động, trách nhiệm hơn với nguồn lực hỗ trợ. Bà Lục Thị Năm, thôn Nghè Mản, xã Bình Sơn (Lục Nam) được hỗ trợ mua máy nông cụ chăm sóc cây trồng nói: “Nhờ được Nhà nước hỗ trợ kinh phí, tôi chọn mua máy đúng loại mình cần; thủ tục đơn giản mà không mất nhiều thời gian”.

Tích cực tháo gỡ vướng mắc

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện phân cấp ở một số địa phương vẫn gặp khó khăn, vướng mắc. Một số cấp ủy, chính quyền, cơ quan, đơn vị chưa thật sự quyết liệt, còn lúng túng trong lãnh đạo, chỉ đạo triển khai; chưa gắn trách nhiệm người đứng đầu với việc đánh giá kết quả thực hiện. Một số cán bộ còn hạn chế về chuyên môn, chưa tích cực nghiên cứu văn bản để thực hiện cho đúng; còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại.

Mới đây, Sở Kế hoạch và Đầu tư đã công bố số điện thoại đường dây nóng 0204.3858598 để tiếp nhận phản ánh việc triển khai thực hiện các dự án thuộc chương trình MTQG. Mục đích bảo đảm các dự án được thực hiện hiệu quả, đúng quy định.

Năm 2023, huyện Sơn Động xảy ra sai sót trong quá trình rà soát đối tượng thụ hưởng chính sách dẫn đến cuối năm không nghiệm thu được, phải chuyển nguồn kinh phí thực hiện sang năm 2024. Cũng trên địa bàn huyện Sơn Động, ở xã Giáo Liêm, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền thiếu trách nhiệm trong khâu kiểm dịch động vật khiến gần 400 con lợn giống (thuộc hai chương trình MTQG giảm nghèo bền vững; phát triển KT - XH vùng đồng bào DTTS và miền núi) nhập từ tỉnh ngoài về bị chết do mắc dịch tả lợn châu Phi.

Ở huyện Yên Thế, một số xã không còn công chức đảm nhiệm công tác khuyến nông, thú y; cán bộ làm công tác dân tộc phần lớn do kiêm nhiệm nên năng lực tham mưu triển khai các dự án còn hạn chế.

Năm 2024, tỉnh Bắc Giang được giao tổng vốn 698 tỷ đồng thực hiện chương trình MTQG phát triển KT - XH vùng đồng bào DTTS và miền núi; trong đó đợt 1 được phân bổ hơn 586 tỷ đồng. Hiện các chủ đầu tư đang tập trung cao trong công tác triển khai. Tuy nhiên, kết quả giải ngân tổng số vốn được phân bổ đến ngày 15/4 mới đạt hơn 52 tỷ đồng, bằng 11%; kết quả giải ngân nguồn vốn năm 2022, 2023 chuyển sang đạt 4,3 tỷ đồng, bằng 6% kế hoạch.

Để khắc phục khó khăn, tồn tại nêu trên, phát huy hiệu quả chính sách, ngày 6/2/2024, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Chỉ thị số 03/CT- UBND về tăng cường chỉ đạo thực hiện, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, các chương trình MTQG.

Theo lãnh đạo Ban Dân tộc tỉnh, cùng với trao quyền, công tác tập huấn, hướng dẫn, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các dự án ở cấp cơ sở tiếp tục được các sở, ban, ngành tỉnh quan tâm chỉ đạo, triển khai. Ban Dân tộc tỉnh phối hợp với Ủy ban MTTQ, các sở, ngành và cấp huyện tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ làm công tác dân tộc, người có uy tín. Tổ chức kiểm tra, giám sát định kỳ và đột xuất nhằm kịp thời phát hiện những hạn chế, tồn tại, bất cập để có biện pháp khắc phục.

Quá trình thực hiện, chú trọng phát huy vai trò của ban giám sát cộng đồng, ban phát triển thôn, người có uy tín trong đồng bào dân tộc, bảo đảm các dự án được thực hiện đúng quy định, phòng ngừa tình trạng lãng phí, thất thoát ngân sách hoặc hỗ trợ không đúng đối tượng. Được biết mới đây, Sở Kế hoạch và Đầu tư đã công bố số điện thoại đường dây nóng 0204.3858598 để tiếp nhận phản ánh việc triển khai thực hiện các dự án thuộc chương trình MTQG trên địa bàn.

Bài, ảnh: Hải Vân