#MeToo sau 5 năm

Làn sóng #MeToo tạo ra những thay đổi tích cực ở môi trường showbiz, dù vấn nạn quấy rối tình dục chưa được giải quyết triệt để. Ảnh: Hollywood Reporter.

Năm năm trước, bê bối tình dục gây rúng động của trùm điện ảnh Harvey Weinstein bị phơi bày trên tất cả mặt báo. Ông bị tố đã quấy rối và tấn công tình dục hàng chục phụ nữ trong nhiều thập kỷ, cậy quyền lực để bắt nạt và bịt miệng nạn nhân.

Sự sụp đổ của đế chế Weinstein châm ngòi cho cuộc cách mạng chống quấy rối tình dục. Từ đó, phong trào #MeToo hình thành và len lỏi với tốc độ chóng mặt đến mọi ngõ ngách của giới giải trí.

Theo Variety, trong những tuần lễ của tháng 10, hàng loạt vụ kiện quấy rối tình dục cũ và mới sẽ được nhắc đến ở các phòng xử án khắp nước Mỹ, như để kỷ niệm sự ra đời của #MeToo.

Những vụ án tiêu biểu

Phiên tòa xét xử vụ tấn công tình dục tiếp theo của Harvey Weinstein bắt đầu vào tuần tới ở Los Angeles, Mỹ. Một loạt tội danh mới sẽ được mổ xẻ, phân tích, tách biệt hoàn toàn với phiên xử hoành tráng ở New York trước đó - nơi đưa ra phán quyết Weinstein phải ngồi tù 23 năm.

Tại Los Angeles, Weinstein đối mặt tội danh hiếp dâm và tấn công tình dục. Đồng thời, ông đang kháng cáo bản án hiếp dâm ở New York và chuẩn bị bảo vệ mình khỏi các cáo buộc tấn công bổ sung tại Anh.

Phiên xử trùm điện ảnh được tổ chức cùng thời điểm và trong cùng tòa án với vụ xử nam diễn viên Danny Masterson cáo buộc hiếp dâm. Trong diễn biến khác ở New York, phiên xét xử vụ cưỡng hiếp của nhà sản xuất Paul Haggis và cuộc chiến trong phòng xử án giữa Kevin Spacey với Anthony Rapp, cũng sắp bắt đầu.

Giữa làn sóng #MeToo đang lan rộng, vụ danh ca R. Kelly ngồi tù 30 năm vì mang 3 tội khiêu dâm trẻ em, 3 tội dụ dỗ trẻ vị thành niên quan hệ tình dục, rất đáng chú ý. Và đầu năm nay, những tội danh của Bill Cosby được bàn luận sôi nổi không kém. Cosby bị phát hiện từng lạm dụng tình dục Judy Huth vào năm 1975 (lúc nạn nhân mới 16 tuổi) tại Playboy Mansion.

Như vậy, Cosby một lần nữa có nguy cơ "làm bạn" với song sắt.

#MeToo phát triển mạnh sau bê bối tình dục của Bill Cosby (trái) và Harvey Weinstein. Ảnh: Fox News.

Vài năm trở lại đây, thế giới chứng kiến các cuộc chiến pháp lý ở cấp độ khác nhau nổi lên rầm rộ, từ Matt Lauer, Bill O'Reilly, Les Moonves, Jeffrey Tambor, Brett Ratner đến Marilyn Manson và nhiều tên "yêu râu xanh" đội lốt nghệ sĩ khác. Tất cả đã bị vạch trần tội ác trước ánh sáng.

Tuy nhiên, những người ủng hộ phong trào #MeToo cảnh báo cần sự thay đổi bởi có rất nhiều vụ quấy rối, lạm dụng hoặc hiếp dâm chưa được điều tra. Tổ chức RAINN cho biết trong số 1.000 vụ tấn công tình dục, chỉ 25 thủ phạm ngồi tù - có nghĩa 975 kẻ mang tội đã được tự do.

Gloria Allred - luật sư cao cấp đã giúp các nạn nhân buộc tội thành công Jeffrey Epstein, Weinstein, Cosby và R. Kelly - phát biểu: "#MeToo cần thay đổi nhiều, thật khó để bắt đầu từ đâu". Dẫu vậy, Allred hoan nghênh những tiến bộ của phong trào bà đã đồng hành trong 5 năm qua.

Gloria Allred, luật sư đại diện cho các nạn nhân chống lại Harvey Weinstein, Bill Cosby, R. Kelly và nhiều tội phạm tình dục khác. Ảnh: Getty.

Allred đại diện cho 3 phụ nữ trong phiên xử Weinstein sắp diễn ra ở Los Angeles. Theo luật sư, mặc dù kẻ hiếp dâm đã bị kết án và bỏ tù, phiên tòa tới rất quan trọng vì đây là cơ hội để nạn nhân lên tiếng. "Họ phải đi tìm công lý cho chính mình", bà nhấn mạnh.

Bước tiến của việc đẩy lùi nạn quấy rối tình dục

Là một trong hơn 100 phụ nữ đứng ra tố cáo Harvey Weinstein, Caitlin Dulany gánh trên vai áp lực và sự phán xét của công chúng sau một đêm. Cô đã dành cả cuộc đời để đấu tranh đòi lại công bằng cho nạn nhân tình dục.

Tháng 9/2021, Dulany được bầu làm thành viên của SAG-AFTRA (Liên đoàn Nghệ sĩ Truyền hình và Phát thanh Mỹ) ở khu vực Los Angeles. Cô đồng thời là thành viên của Ủy ban phòng chống quấy rối tình dục quốc gia - tổ chức do Chủ tịch Fran Drescher của SAG-AFTRA thành lập.

Dulany nói: "Tôi tranh cử vì muốn tạo sự thay đổi trong việc giữ an toàn, chống quấy rối tình dục. Chúng ta cần nêu cao nhận thức về vấn đề tấn công tình dục. Hãy chung tay vì một thế giới tốt đẹp hơn".

Cùng các thành viên khác, Dulany thành lập nền tảng và ứng dụng để theo dõi, báo cáo hành vi quấy rối. Bên cạnh đó, cô nhờ SAG-AFTRA làm cầu nối trao đổi vấn đề lên các bộ, ban ngành.

Angelina Jolie từng khẳng định mình là nạn nhân, bị Harvey Weinstein quấy rối tình dục. Một số diễn viên khác như Gwyneth Paltrow, Ashley Judd, Tomi-Ann Roberts, Rosanna Arquette cũng lên tiếng tố cáo nhà sản xuất tai tiếng. Ảnh: Reuters.

Đầu năm 2020, Ủy ban Hollywood tiến hành khảo sát về vấn đề lạm dụng quyền lực, khó khăn trong việc báo cáo hành vi quấy rối và lo sợ bị trả thù ở môi trường showbiz. Kết quả cho thấy chưa tới một nửa trong 10.000 nhân viên trong lĩnh vực kinh doanh giải trí tham gia khảo sát ghi nhận bất kỳ tiến bộ nào kể từ khi phát động phong trào #MeToo.

Phần lớn người lao động không tin những người nắm quyền lực phải trả giá cho tội ác. Chỉ 23% nạn nhân quấy rối tình dục chia sẻ kinh nghiệm và 9% nạn nhân dám báo cáo câu chuyện cho bộ phận nhân sự.

Trước tình hình này, Ủy ban Hollywood phát hành bộ công cụ dành cho người sử dụng lao động nhằm giúp các công ty xây dựng môi trường làm việc toàn diện hơn. Không chỉ vậy, họ liên tục tổ chức hội nghị bàn tròn, hội thảo và tập huấn về chủ đề quyền lực, bắt nạt, môi trường làm việc độc hại.

Theo Variety, cải cách của Ủy ban Hollywood đã thay đổi tình hình theo hướng tích cực hơn nhiều. Nhưng trên thực tế, vấn đề chưa được giải quyết dứt điểm. Không ai có thể đảm bảo đằng sau phim trường và văn phòng làm việc, quấy rối tình dục không xảy ra.

Nhưng, nói đi cũng phải nói lại, trong 5 năm hoạt động, phong trào #MeToo đã truyền cảm hứng để thông qua các bộ luật mới, góp phần giúp hệ thống tư pháp bắt kịp với những thay đổi của xã hội.

Đồng tình quan điểm này, Angelina Jolie chia sẻ trên Hollywood Reporter: "#MeToo sẽ không giúp Hollywood tiến bộ nếu không có những thay đổi pháp lý".

Và mặc dù #MeToo đã lan rộng từ nửa thập kỷ nay, cuộc chiến vì công lý vẫn còn kéo dài. Nhà hoạt động người Mỹ Tarana Burke lần đầu đặt ra thuật ngữ "Me Too" trên MySpace vào năm 2006, hơn một thập kỷ trước khi hashtag trở nên thịnh hành và thúc đẩy phong trào phản đối, truyền cảm hứng cho sự bùng nổ các cáo buộc tình dục đã thay đổi hoàn toàn bộ mặt Hollywood.

"Nhiều người nghĩ #MeToo ra đời từ 5 năm trước. Nhưng mọi người đã quên rằng, từ rất lâu, phụ nữ đã thể hiện sự can đảm khi dám công khai sự thật ra ánh sáng", luật sư Gloria Allred nhấn mạnh.

Quốc Minh