Có đúng là giá vé máy bay Thái Lan rẻ do được trợ giá?

Tại phiên thảo luận sáng 13-5-2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chất vấn về việc giá vé máy bay tăng cao khiến đã xảy ra tình trạng người dân đi từ TPHCM phải mua vé bay vòng qua Thái Lan để bay về Hà Nội.

Giải trình câu hỏi này, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Danh Huy cho biết, giá vé của Thái Lan rẻ do nước này có chính sách kích cầu du lịch, giảm gần như triệt để các loại phí hàng không. Còn theo xu hướng chung, giá vé trên thế giới tiếp tục tăng cao. Ngoài ra, cũng theo lý giải của vị thứ trưởng này trước Quốc hội, giá vé cao là do người dân mua vé sát giờ bay, nếu mua trước sớm 1-2 tháng sẽ giảm(*).

Như vậy, thông tin chính thức từ lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải cho biết, giá vé máy bay đi Thái Lan rẻ là do có sự hỗ trợ của chính phủ nước này. Ngoài ra, nếu đặt vé sớm trước 1-2 tháng thì giá vé sẽ không quá cao.

Vậy liệu giá vé máy bay của các hãng hàng không khác trong khu vực, không có trợ giá thì cao hơn hay thấp hơn so với Việt Nam? Để tìm câu trả lời, người viết bài này thực nghiệm bằng cách khảo sát đặt vé sớm hơn một tháng với bốn đường bay trong khu vực Đông Nam Á đến Singapore, Malaysia và Campuchia, Lào. Đây là nhóm tiêu biểu với hai quốc gia có tiềm lực kinh tế mạnh hơn và hai nước có nền kinh tế kém hơn Việt Nam.

Để bảo đảm yếu tố khách quan trong so sánh, giá vé chặng bay TPHCM đến Bangkok không được đưa vào khảo sát thực tế để loại bỏ yếu tố trợ giá như thông tin của Bộ Giao thông Vận tải đưa ra.

Đường bay được khảo sát là chặng TPHCM đến thủ đô các nước nói trên gồm Singapore đối với Singapore Airlines, Kuala Lumpur đối với Malaysia Airlines, Vientiane đối với Lao Airlines và Phnom Penh đối với Cambodia Airlines. Như vậy, tính về yếu tố “ưu thế sân nhà” của đường bay thì các hãng đều giống nhau, kể cả Vietnam Airlines.

Để tăng tính khách quan, khảo sát giá vé được thực hiện trực tiếp trên website các hãng hàng không quốc gia trong khu vực gồm Vietnam Airlines, Singapore Airlines, Malaysia Airlines, Lao Airlines và Cambodia Airlines, không phải đặt vé thông qua các đại lý.

Giá vé được khảo sát là vé một chiều trong những khung giờ khởi hành gần tương đồng nhau trong ngày 19-6-2024 và đều là chặng bay thẳng. Riêng chặng TPHCM – Vientiane là ngày 22-6 và là chặng bay nối chuyến đối với cả Vietnam Airlines và Lao Airlines.

Kết quả đặt vé thực tế qua website 5 hãng hàng không quốc gia này cho thấy như sau:

Với kết quả thực tế này, liệu yếu tố trợ giá của Thái Lan có phải là yếu tố chính? Nếu cho rằng các chính phủ và các hãng hàng không của Singapore và Malaysia vốn mạnh tiềm lực nên có thể giảm giá để cạnh tranh như trường hợp Thái Lan thì chúng ta lý giải ra sao với trường hợp Lào, Campuchia? Đây là hai nước chưa có hãng hàng không mạnh như Việt Nam và chính phủ cũng không có chương trình trợ giá nào.

Như vậy, nếu trong 5 hãng hàng không quốc gia được so sánh nói trên, đường bay nào giá vé của Vietnam Airlines cũng cao hơn thì liệu các yếu tố được Bộ Giao thông Vận tải giải trình có đủ sức thuyết phục?

Một lần nữa người dân có quyền đặt câu hỏi, liệu cơ cấu giá vé máy bay còn những khoản nào chưa hợp lý khiến giá vé cao hơn hãng hàng không các nước láng giềng.

Vấn đề không chỉ là giá vé mà đây chính là yếu tố khiến cho sức cạnh tranh của hãng hàng không quốc gia Việt Nam bị giảm so với các đối thủ cạnh tranh và về lâu dài điều này sẽ rất bất lợi cho năng lực cạnh tranh quốc gia của chúng ta.

————————-

Mục Đồng