Cận cảnh khu tái định cư 50ha, gần 10 năm chỉ còn 1 hộ

Dự án Khu tái định cư Xóm Quán do Ban quản lý Khu kinh tế Vân Phong (Khánh Hòa) làm chủ đầu tư. Khu tái định cư này có tổng mức đầu tư hơn 392 tỷ đồng từ ngân sách Nhà nước. Triển khai năm 2010, cơ bản hoàn thành hạ tầng và đưa vào khai thác từ năm 2015. Khu tái định cư có các hạng mục: San nền toàn khu vực; hệ thống giao thông, điện; Bến tàu thuyền; Hệ thống cấp, thoát nước; Trường mẫu giáo, tiểu học, THCS; Nhà sinh hoạt cộng đồng, chợ, hệ thống cây xanh.

Ngày 13/5, có mặt tại khu tái định cư này, PV Báo Giao thông thấy khu tái định cư Xóm Quán được xây dựng ở vị trí nằm sát cửa biển, giáp với khu dân cư hiện hữu. Hệ thống đường giao thông, đường điện đã được xây dựng quy củ. Mặt bằng khu tái định cư này đã được chia thành từng ô bàn cờ rất thuận lợi cho việc xây dựng nhà cửa.

Hiện, có bốn ngôi nhà được xây nhưng có ba căn cửa đóng với những dấu hiệu không người ở. Chỉ còn nhà anh Nguyễn Chí Quốc là người đầu tiên xây nhà tại đây. Anh Quốc cho biết, lúc đầu chỉ có mỗi gia đình anh xây nhà, vài năm sau, có thêm ba hộ nữa ở xã Ninh Phước (TX Ninh Hòa) chuyển đến. Thế nhưng xây nhà xong, những gia đình này cũng không ở thường xuyên nơi đây.

Bên trong khu trường mầm non của khu tái định cư Xóm Quán hoang tàn, cỏ cây mọc trùm cả tầng một.

Hệ thống cửa sổ của trường mẫu giáo tất cả đã bị dỡ bỏ, phá nát, vứt chỏng chơ.

Trần nhà của trường mầm non bị hư hỏng, thấm dột nghiêm trọng.

Mái ngói chống nóng và làm tăng thẩm mĩ cho lớp học cũng bị đổ xuống từng mảng.

Ổ điện, dây tải điện chôn ngầm trong tường cũng bị người ngoài đục tháo.

Nhà sinh hoạt cộng đồng khu tái định cư Xóm Quán cũng hoang tàn không kém các dãy nhà của trường mầm non.

Cửa sổ bị người ngoài đập vỡ kính để tháo lấy khung. Tất cả các cửa sổ, cửa phụ đều bị đập vỡ, các ổ điện, bóng đèn đều bị tháo lấy. Phía TX Ninh Hòa cũng cho rằng, quá trình bàn giao đưa vào sử dụng khu tái định cư Xóm Quán có quá ít người dân đến sinh sống. Trong khi, hệ thống chiếu sáng chưa được vận hành, trường mẫu giáo và nhà sinh hoạt cộng đồng do không đủ kinh phí bảo trì, thuê bảo vệ… nên các hạng mục cũng bị xuống cấp, hỏng, mất mát...

Theo Ban quản lý Khu kinh tế Vân Phong, từ năm 2015-2020, chủ đầu tư từng bước bàn giao hạ tầng khu tái định cư Xóm Quán cho UBND TX Ninh Hòa quản lý. Đến năm 2021, UBND tỉnh Khánh Hòa có thông báo chấm dứt thực hiện dự án này. Do vậy, khu tái định cư Xóm Quán còn một số hạng mục chưa triển khai, gồm: Trường tiểu học, trường THCS, chợ, cây xanh đường khu vực 2, hệ thống xử lý nước thải.

Hạ tầng khu tái định cư Xóm Quán được đầu tư với mục tiêu để di dời, tái định cư người dân một số thôn của xã Ninh Phước (TX Ninh Hòa) do ảnh hưởng bởi các dự án công nghiệp tại khu vực Nam Vân Phong như: Các dự án Tổ hợp lọc hóa dầu Nam Vân Phong, Nhà máy Nhiệt điện BOT Vân Phong 1, Nhà máy Đóng tàu STX…

Chủ đầu tư dự án khẳng định, thời điểm quyết định đầu tư khu tái định cư Xóm Quán để chủ động hạ tầng tái định cư đón nhà đầu tư triển khai các dự án là chủ trương đúng. Tuy nhiên, do suy thoái kinh tế toàn cầu nên các dự án đã tạm dừng đầu tư vào khu vực Nam Vân Phong (chỉ Nhà máy Nhiệt điện BOT Vân Phong 1 được xây dựng) dẫn đến công tác giải phóng mặt bằng phải tạm dừng. Phần lớn những trường hợp thuộc diện tái định cư chưa phải di dời lên nơi ở mới. Do đó, khu tái định cư Xóm Quán chưa được khai thác hết công năng vốn có.

Được biết, Ban quản lý Khu kinh tế Vân Phong đã có đề xuất nâng cấp và mở rộng khu tái định cư Xóm Quán thêm 15ha, xây dựng từ năm 2024-2026. Sau khi mở rộng, khu tái định cư này sẽ có khoảng 1.645 lô, với số dân khoảng 6.600 người. Mục tiêu của dự án nhằm cụ thể hóa Đồ án Điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Vân Phong đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng phê duyệt. Đến nay, dự án đang trong quá trình thẩm tra của Hội đồng thẩm định chủ trương đầu tư các dự án tỉnh Khánh Hòa.

Mới đây, sau khi kiểm tra khu tái định cư Xóm Quán, ông Đinh Văn Thiệu, Phó chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa đã giao Sở KH&ĐT tỉnh Khánh Hòa (cơ quan thường trực của Hội đồng thẩm định) tiếp thu ý kiến các sở, ngành và đơn vị để rà soát, tổng hợp báo cáo Hội đồng thẩm định và tham mưu UBND tỉnh các thủ tục theo quy định. “Quá trình thẩm định cần lưu ý đánh giá về nhu cầu bố trí tái định cư theo từng giai đoạn. Việc đầu tư mở rộng cần phù hợp với tình hình thực tế; Có quy hoạch, kế hoạch và lộ trình phù hợp. Tránh đầu tư dàn trải, lựa chọn vị trí và lập quy hoạch không hiệu quả”, ông Thiệu yêu cầu.

Tưởng Cao Sơn