Bản án 10 năm tù của cựu Tổng thống Panama

Cựu Tổng thống Martinelli là ứng cử viên chính thức đầu tiên tranh cử Tổng thống Panama năm 2024

Trong phán quyết được tòa án công bố hôm 19-7, ông Ricardo Martinelli (71 tuổi, lãnh đạo Panama từ năm 2009 đến 2014) cũng đã bị phạt 19 triệu USD. Vụ kiện chống lại ông tập trung vào việc mua một công ty truyền thông từ tiền được cho là kiếm được từ các hợp đồng nhà nước thông qua một loạt công ty bình phong. Vụ án được biết đến ở Panama với tên gọi “New Business” - tên của công ty bình phong bị cáo buộc. Theo các công tố viên, các công ty nhận được hợp đồng béo bở của chính phủ đã đóng góp 43 triệu USD cho công ty bình phong, số tiền đó sau đó được sử dụng để mua một tập đoàn truyền thông có quyền kiểm soát một số tờ báo quốc gia.

Việc kết án ông Martinelli đánh dấu tiến bộ cụ thể trong cuộc đấu tranh chống tham nhũng của Panama khi mà nạn tham nhũng liên quan đến những lãnh đạo ở vị trí cao nhất và gây khó khăn cho đất nước này trong nhiều thập kỷ. Ngay sau khi làm Tổng thống, ông Martinelli và các thành viên trong chính quyền của ông bị buộc tội nhận hối lộ để được trao các hợp đồng cấp nhà nước. Năm 2018, ông Martinelli bị bắt tại Mỹ vì sử dụng công nghệ phần mềm gián điệp Pegasus để theo dõi các đối thủ chính trị. Sau khi bị dẫn độ sang Panama năm 2021, ông được tha bổng vì thiếu bằng chứng đầy đủ.

Hai người con trai của ông cũng bị kết án tại Mỹ vào năm 2021 vì dính líu đến vụ bê bối Odebrecht, trong đó công ty xây dựng khổng lồ của Brazil đã trả tiền cho các quan chức khắp Mỹ Latinh và Caribe để đổi lấy các hợp đồng ưu đãi. Sau khi họ được thả và trục xuất về Panama trong năm nay, Mỹ đã cáo buộc cựu Tổng thống Martinelli “dính líu đến tham nhũng nghiêm trọng” và cấm ông nhập cảnh vào nước này.

Hôm 20-7, Mỹ cũng cấm cựu Tổng thống Juan Carlos Varela Rodriguez nhập cảnh vào nước này do “tham nhũng nghiêm trọng” khi còn đương chức. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết: “Tham nhũng tước đi các dịch vụ công chất lượng dành cho người dân Panama như trường học, bệnh viện và đường sá, làm tổn hại đến triển vọng kinh tế và chất lượng cuộc sống của họ. Nếu không được giải quyết, tham nhũng sẽ tiếp tục làm giảm sự thịnh vượng của Panama, làm suy yếu nền dân chủ và ngăn cản nước này phát huy hết tiềm năng của mình”.

Áp lực quốc tế đã buộc Panama phải tăng cường truy tố tội tham nhũng ở giới quan chức cấp cao và tăng tính minh bạch trong lĩnh vực tài chính để đảm bảo sự tồn tại của nền kinh tế vốn phụ thuộc nhiều vào thương mại quốc tế. “Người Panama đã nhận ra rằng, họ cần nỗ lực để tạo ra một mô hình kinh tế minh bạch hơn và một phần trong đó là hệ thống tư pháp” - ông Orlando J.Perez, Hiệu trưởng Trường Khoa học và nghệ thuật tại Đại học Bắc Texas ở Dallas nhận định.

Việc kết án ông Martinelli là một ví dụ điển hình của việc xóa bỏ quyền miễn trừ của các cựu lãnh đạo Panama. Trước đó, vào năm 2020, Panama cũng đã truy tố cựu Tổng thống Juan Carlos Varela Rodriguez (nhiệm kỳ 2014-2019 do liên quan đến các âm mưu hối lộ thuộc đường dây Odebrecht. Ông này hiện đang chờ xét xử. Tuy nhiên, bản án của ông Martinelli có rủi ro đáng kể. Tháng trước, cựu Tổng thống Martinelli đã trở thành ứng cử viên chính thức đầu tiên tranh cử trong cuộc bầu cử năm 2024. Bất chấp bản án, nhóm pháp lý của Martinelli đã thông báo rằng chiến dịch tranh cử Tổng thống của ông sẽ tiếp tục khi quá trình kháng cáo diễn ra. Điều đó có nghĩa là ông Martinelli có thể giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống trước khi vụ án kết thúc.

“Tôi nghĩ đối với Panama, đó sẽ là một thảm họa. Chiến thắng của ông Martinelli sẽ dẫn đến sự đảo ngược hoàn toàn mọi thứ mà họ đã đạt được về chính sách chống tham nhũng trong 5 năm qua” - ông Orlando J. Perez nói.

Theo AP/InSight Crime